…
ΜΑΧΗ ΠΟΥΣΙ 13/6/1821.ΠΡΩΤΗ ΝΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΜΕ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ!
[ Η Ηλεία στα όπλα – Η μάχη του Πύργου (3 Απριλίου 1821)
Η περιοχή ανήκε αρχικά στους Χατομαναίους Τούρκους της Γαστούνης και στους Τουρκαλβανούς που κατείχαν την περιοχή του Λάλα.
Ως και τις αρχές του 19ου αιώνα η Ηλεία υπαγόνταν στο Βιλαέτι (επαρχία) της Γαστούνης. Όμως στην συνέχεια ο Πύργος με 9 ακόμη χωριά αποσχίστηκε και δημιουργήθηκε το Βιλαέτι του Πύργου. Το Βιλαέτι του Πύργου ήταν συγκριτικά πιο προνομιακό από το Βιλαέτι της Γαστούνης μιας και του είχε παραχωρηθεί από τον Σουλτάνο ειδική άδεια για την μη καταβολή φόρων. Σαν αποτέλεσμα αυτής της ευνοϊκής μεταχείρισης από τον Σουλτάνο, το Βιλαέτι του Πύργου εξελίχτηκε πιο γρήγορα τα τελευταία χρόνια πριν τον εθνικό ξεσηκωμό και ο πληθυσμός του (περίπου 7.000) ήταν αμιγώς Ελληνικός και σε καλύτερη οικονομική κατάσταση από αυτόν της Γαστούνης.
Ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας, ο Ηλείος Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος από την Ανδρίτσαινα κατόρθωσε να μυήσει στους κόλπους της Φιλικής Εταιρείας αρκετούς Ηλείους αγωνιστές μεταξύ των οποίων τον Γεώργιο Σισίνη από την Γαστούνη και τον Χαράλαμπο Βιλαέτη από τον Πύργο. Ο Σισίνης μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία το 1819 και μαζί με τους γιους του Χρύσανθο και Μιχάλη άρχισε να οργανώνει και να προετοιμάζει την Επανάσταση στην Ηλεία.
Ο Χαράλαμπος Βιλαέτης που ήταν ο πρωταγωνιστής της μάχης του Πύργου μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία το 1819 και σε συνεργασία με τον Σισίνη άρχισε να προετοιμάζει την Επανάσταση στην Ηλεία. Έτσι στις παραμονές του Εθνικού ξεσηκωμού οι Ηλείοι αγωνιστές ήσαν έτοιμοι για την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Στις 26 του Μάρτη 1821 ο Γεώργιος Σισίνης υψώνει την σημαία της επανάστασης στην Γαστούνη και ο Χαράλαμπος Βιλαέτης στον Πύργο.
Μάχη του Πύργου (3 Απριλίου 1821)
Στις 3 Απριλίου του 1821 ο Πύργος έζησε μια από τις πιο ιστορικές μάχες του. Οι Λαλαίοι Τούρκοι – ο φόβος και ο τρόμος της περιοχής ετοιμάζονται να επιτεθούν στην πόλη του Πύργου. Ο Βιλαέτης βρίσκονταν στην Σκαφιδιά μαζί με τον Γεώργιο Σισίνη όταν πληροφορήθηκε για την επίθεση των Λαλαίων Τούρκων στον Πύργο. Αμέσως έτρεξε με τις ολιγάριθμες δυνάμεις του και τον Αλέξη Μοσχούλα από την Ανδρίτσαινα μαζί με 70 παλικάρια.
Μαζί με 100 Ζακυνθινούς που έτρεξαν για να βοηθήσουν τον Βιλαέτη, οι γιοι του θρυλικού γέρου του Μοριά Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (Πάνος και Γιάννης) και οι αγωνιστές Γεώργιος Μήτσος και Αναστάσιος Μερκούρης.
Οι Έλληνες αντιστάθηκαν με γενναιότητα για δυο μέρες απέναντι στους κατά πολύ περισσότερους Τούρκους όπου τους προξένησαν μεγάλες απώλειες. Παρόλα αυτά οι Λαλαίοι κατόρθωσαν και μπήκαν στην πόλη του Πύργου όπου και την πυρπόλησαν.
Η μάχη όμως του Πύργου έδωσε θάρρος και δύναμη στους Ηλείους αγωνιστές που συνέχισαν τους αγώνες τους εναντίον των Οθωμανών.
Στις 24 Απριλίου Οι Λαλαίοι επιχείρησαν να επιτεθούν στο χωριό Αγουλινίτσα Ηλείας (σημερινό Επιτάλιο) αλλά απέτυχαν ύστερα από την γενναιότητα που επέδειξαν οι κάτοικοι του χωριού.
Μάχη Λαντζοΐου(10 Μαΐου 1821)
Ο Χαράλαμπος Βιλαέτης επινόησε πρώτος την ιδέα για αποκλεισμό των Τουρκαλβανών του Λάλα. Στις 10 Μαΐου 1821 μετά τη σύγκρουση με τους Τούρκους της Ηλείας στο Φρούριο Χλεμούτσι και στην Μάχη του Πύργου (3 Απριλίου 1821), επικεφαλής εκατό περίπου Ελλήνων, επιτέθηκε στην βάση των Τουρκαλβανών του Λάλα, που διατηρούσαν στο χωριό Λαντζόϊ. Οι τελευταίοι όμως επιχείρησαν αντεπίθεση εναντίον του Λαντζοΐου και χτύπησαν τις ελληνικές δυνάμεις στην περιοχή των εκεί αμπελιών. Στη μάχη ο Χαράλαμπος Βιλαέτης τραυματίστηκε, αλλά παρά τον τραυματισμό του, δεν δίστασε να επιτεθεί σε έναν Μπέη και να τον σκοτώσει. Όμως ένας υπηρέτης του Μπέη τον πυροβόλησε πισώπλατα και τον σκότωσε. Οι Τουρκαλβανοί πήραν το κεφάλι του ως λάφυρο. Όταν πέθανε ήταν 40 χρονών. Ο ηρωικός θάνατος του υπήρξε μεγάλο πλήγμα για την Ελληνική Επανάσταση στην Ηλεία αλλά και την υπόλοιπη Πελοπόννησο.
Θα επακολουθήσει η μάχη στο Πούσι τον Ιούνιο του 1821 όπου οι Έλληνες πέτυχαν μια σπουδαία νίκη απέναντι στους Λαλαίους Τούρκους που ανάγκασε τους τελευταίους να εγκαταλείψουν οριστικά το Λάλα και να φύγουν για την Πάτρα… ]
…
Το κείμενο της Προκήρυξης, ( το πρωτότυπο βρίσκεται στα αρχεία του Foreign Office … του βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών ) :
[ Προειδοποίησις εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου των Σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου.
Ο ανυπόφορος ζυγός της Οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και απέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς Πελοποννησίους Γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς.
Εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. Πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίφθησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας.
Αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας.
Οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ.
Η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν των βαρβάρων τυράννων, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της Ελευθερίας.
Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. Τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαίων γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον Ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας.
Να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον Ελληνικόν γένος μας. Δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας.
1821: Μαρτίου 23 : Εν Καλαμάτα.
Εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου.
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού. ]
…………………….
Στις 23 Μαρτίου 1821, η Καλαμάτα απελευθερώθηκε πρώτη από τον τουρκικό ζυγό, ξεκινώντας ουσιαστικά την Ελληνική Επανάσταση. https://www.zougla.gr/politismos/article/san-simera-egine-i-apelef8erosi-tis-kalamatas
Επαναστατικός αναβρασμός επικρατούσε στη Μάνη τον Μάρτιο του 1821. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βρισκόταν στην Καρδαμύλη και οι Φιλικοί είχαν κάμψει τις αντιρρήσεις του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη για το άκαιρο του ξεσηκωμού.
Στα μέσα του μηνός ένα πλοίο φορτωμένο με πολεμοφόδια, σταλμένο από τους Φιλικούς της Σμύρνης, φθάνει στο λιμάνι του Αλμυρού, έξω από την Καλαμάτα. Ο Νικηταράς και ο Αναγνωσταράς με τους άνδρες τους αναλαμβάνουν να μεταφέρουν το πολύτιμο φορτίο σε ασφαλές μέρος.
Οι οθωμανικές αρχές της Καλαμάτας πληροφορούνται το γεγονός και ενεργώντας αφελώς ζητούν να μάθουν από τους προκρίτους το περιεχόμενο του φορτίου και γιατί συνοδεύεται από ενόπλους. Αυτοί τους απαντούν ότι οι ένοπλοι είναι χωρικοί που συνοδεύουν φορτία λαδιού για τον φόβο των ληστών.
Ο βοεβόδας της Καλαμάτας Σουλεϊμάν αγάς Αρναούτογλου πείθεται και ζητά τη βοήθεια των Μανιατών, που στέλνουν στην πόλη 150 άνδρες, υπό τον Ηλία Μαυρομιχάλη (20 Μαρτίου).
Από τις 17 Μαρτίου, όμως, οι πρόκριτοι της Μάνης, υπό την αρχηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, είχαν υψώσει τη σημαία της επανάστασης στην Τσίμοβα, σημερινή Αρεόπολη της Λακωνίας. Ο παπάς του χωριού όρκισε και ευλόγησε τα όπλα των καπεταναίων και των παλικαριών τους στην Εκκλησία των Ταξιαρχών. Οι ατίθασοι Μανιάτες ξεκίνησαν την Επανάσταση, οκτώ μέρες πριν από τη συμβατική της έναρξη.
Αμέσως μετά, ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης και ο Γιατράκος ξεκινούν για τον Μιστρά και τη Μονεμβασιά, ενώ ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με 2.000 άνδρες για την Καλαμάτα. Εν τω μεταξύ, στο άλλο άκρο της Πελοποννήσου σημειώνεται η πρώτη επαναστατική ενέργεια του Αγώνα, με την πολιορκία των Καλαβρύτων (21 Μαρτίου), την οποία υπερασπίζεται για λογαριασμό των Οθωμανών ένας άλλος Αρναούτογλου, ο Ιμπραήμ.
Οι Μανιάτες φθάνουν έξω από την Καλαμάτα στις 22 Μαρτίου και καταλαμβάνουν τους γύρω λόφους.
Τότε μόνο ο αγάς της πόλης κατανοεί τι συμβαίνει. Είναι αργά για να διαφύγει στην Τριπολιτσά, καθώς η Καλαμάτα είναι ολόγυρα αποκλεισμένη και αποφασίζει να αντιτάξει άμυνα με τους Τούρκους της πόλης.
Όταν το πρωί της 23ης Μαρτίου 1821 οι επαναστάτες εισέρχονται στην Καλαμάτα, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης ζητά από τον Αρναούτογλου να παραδοθεί, τονίζοντάς του το μάταιο της προσπάθειάς του.
Πράγματι, ο αγάς παραδίδει στους επαναστάτες με πρωτόκολλο την πόλη και τον τουρκικό οπλισμό. Το μεσημέρι, μπροστά από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων και μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, οι ιερείς ευλογούν τις σημαίες και ορκίζουν τους αγωνιστές.
Επακολούθησε σύσκεψη των οπλαρχηγών, που αποφάσισαν τη δημιουργία μιας επαναστατικής επιτροπής, την οποία ονόμασαν «Μεσσηνιακή Γερουσία», για τον καλύτερο συντονισμό του αγώνα. Η ηγεσία της ανατέθηκε στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που έφερε τον τίτλο «Αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού». Την ίδια μέρα, η «Μεσσηνιακή Γερουσία», με Προκήρυξή της προς την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, γνωστοποιεί ότι οι Πελληνεύς ξεσηκώθηκαν για την ελευθερία τους.
………………………………………………………
ΝΑ ΠΩΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΤΟ 1831 ΜΕ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ.
……………………………………………………….
