Ο Τάφος του Λεωνίδα στη Σπάρτη
Μετά την μάχη των Θερμοπυλών: (Τα γεγονότα σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, Πολύμνια)
238.1:
ταῦτα εἴπας Ξέρξης διεξήιε διὰ τῶν νεκρῶν, καὶ Λεωνίδεω, ἀκηκοὼς ὅτι βασιλεύς τε ἦν καὶ στρατηγὸς Λακεδαιμονίων, ἐκέλευσε ἀποταμόντας τὴν κεφαλὴν ἀνασταυρῶσαι.
Λεωνίδας, ο εσταυρωμένος των Ελλήνων
Μια τελευταία λεπτομέρεια έμενε να ολοκληρώσει, ο Ξέρξης τον θρίαμβο του. Διέταξε να βρουν το σώμα του Λεωνίδα και να του το φέρουν μπροστά του. Εστειλε απεσταλμένους μαζί με τον Δημάρατο για το αναγνωρίσουν. Οταν είδε ο Δημάρατος το πτώμα του νεκρού του φίλου, λύγισε από τον αβάσταχτο του ψυχικό πόνο. Οι άλλοι το πρόσεξαν…έπρεπε να τον αναγνωρίσει…Οταν έκανε ο Δημάρατος την αναγνώριση, πήγαν το νεκρό κορμί του Λεωνίδα στον Ξέρξη και εκείνος διέταξε να το αποκεφαλίσουν και να τον σταυρώσουν. Τα οστά του μεταφέρθηκαν μετά την αποκαθήλωση στην Περσία.
Σύμφωνα με μαρτυρία του Παυσανία*, ο στρατηγός Παυσανίας σαράντα χρόνια μετά την ιστορική μάχη μετέφερε τα οστά του Λεωνίδα στην Σπάρτη όπου και υπάρχει μέχρι σήμερα ένας λιτός τάφος, το Λεωνιδαίο, ένα ναόμορφο οικοδόμημα όπου, σύμφωνα με την παράδοση, μεταφέρθηκαν και ετάφησαν τα οστά του ένδοξου βασιλιά που έχει χρονολογηθεί ότι κτίστηκε την εποχή της μάχης των Θερμοπυλών, και έχει συνδεθεί επί χιλιετηρίδες στην λαϊκή συνείδηση με τον Λεωνίδα.
Για να γίνω πιο κατανοητός, οι πέτρες της ακροπόλεως και του τάφου του Λεωνίδα χρησιμοποιήθηκαν για το κτίσιμο του βυζαντινού τείχους.
Δεν έχει σημασία εάν ο τάφος του Λεωνίδα ήταν ακριβώς κάτω από τις πέτρες ή πιο δίπλα, ο τάφος του Χριστού είναι εκεί που είναι;;
Το διάταγμα του Όθωνα το 1834 καθόρισε τα σχετικά με την ίδρυση της νέας πόλης της Σπάρτης πάνω στα αρχαία ερείπιά της. Δίνονταν 600 στρέμματα στους κατοίκους του Μυστρά που θα συνοικιστούν στη νέα πόλη και όποιος δεν έκτιζε σύμφωνα με το σχέδιο έχανε το δικαίωμά του επί του οικοπέδου που του είχε παραχωρηθεί.
Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής χρησιμοποίησαν και τα εμφανή αρχαία μέλη για την οικοδόμηση των κτιρίων.
Ο Παναγιώτης Σταματάκης, γεννημένος στη Βαρβίτσα, απεσταλμένος από την Αρχαιολογική Υπηρεσία των Αθηνών στην Σπάρτη γράφει προς τον πρόεδρό της στις 6 Μαρτίου 1875:
Ο φρούραρχος Σπάρτης κ. Ν. Ζαχαρόπουλος έχων αγρόν παρά το Θέατρον Σπάρτης ενεργεί προ 15 ημερών παρά των αρχαιοτήτων νόμο ανασκαφές προς εξαγωγή λίθων καταστρέφων αρχαία θεμέλια οικοδομών…
Η αποστολή του Σταματάκη στη Σπάρτη είχε ως κύρια επιδίωξη την σύσταση μουσείου και όμως τον περισσότερο χρόνο του τον κατανάλωσε στο να εξασφαλίσει τους αρχαιολογικούς χώρους της Σπάρτης.
Τον λεγόμενο ναόμορφο οικοδόμημα του Τάφου του Λεωνίδα" και το θέατρο, το κύριο μνημείο της πόλης το οποίο ήτο καταπατημένο από ιδιώτες που το καλλιέργησαν ή μίσθωναν το χώρο για πορισμό λίθων. Στις 10 Αυγούστου 1875 γράφει στον Π. Γιαννόπουλο, ταμία της Αρχαιολογικής Εταιρίας ότι έφτασε στη Σπάρτη διαταγή του Υπουργείου Οικονομικών για την αποβολή των ιδιωτών από το χώρο του θεάτρου.
Η υπόθεση είναι λίαν σπουδαία και περίπλοκος και θέλει εξεγείρει πολλών την αγανάκτηση και οργήν κατ’ εμού. Αλλ’ άπαντα ταύτα χάριν της απαλλαγής του θεάτρου και της ακροπόλεως εκ της ιδιωτικής κατοχής, ήτις εξαφάνισε παν ότι διεσόζετο αρχαίον εν τη επιφανεία και ήρξατο τα υπό την γην να καταστρέφει, θέλει υπομένει αγογγύστως… .
Πόσα χρήματα θα δώσει το ελληνικό κράτος για το άγιο φως της Ιερουσαλήμ, την μεταφορά του, για τους αγιοταφίτες, και πόσα για τον τάφο του Λεωνίδα;