Όμηρος [ Θεωρώ πως οι περισσότεροι ούτε που γνωρίζετε την ύπαρξη αυτών των αρχαίων κειμένων. Ευκαιρία λοιπόν μέσα από όλο αυτό που κάνω, όσοι αγαπάτε την γνώση, να τα βρείτε και να τα διαβάσετε.
.
Πηγή : Περί προνοίας και ειμαρμένης και του εφ’ ημίν προς Θεόδωρον τον μηχανικόν Συγγραφέας: Πρόκλος
Σε αυτό το έργο ο Πρόκλος στο κεφ. 27.1 έως 32 μας εξηγεί τα 5 επίπεδα γνώσης στα οποία μπορεί να βρίσκεται κάποιος. Θα αναφερθώ με λίγα λόγια στο καθένα όπως μας τα παραθέτει ο Πρόκλος, ο οποίος στην ουσία ερμηνεύει τον Πλάτωνα και κατ’ επέκταση τον Πυθαγόρα και κατ’ επέκταση τον Ορφέα.
.
~ Τα 5 επίπεδα γνώσης.
.
1. ΔΟΞΑΣΙΑ (ΔΟΞΑ)
“Η γνώση που οι παλαιοί συνήθιζαν να αποδίδουν πρώτη στις ψυχές που αρχίζουν να καθαίρονται. Χαρακτηρίζει όσους μέσα από την εμπειρία εκπαιδεύονται στις πράξεις, και όσους ξεκινούν να απελευθερώνονται από τα ανθρώπινα και να ασχολούνται με τα όντως Όντα. Γιατί και η εκπαίδευση είναι κάθαρση της αμετρίας των παθών, και πολύ περισσότερο η πορεία από την μετριοπάθεια στην απάθεια,όταν η λογική θέλει ακόμα να συμπάσχει, αλλά με μέτρο, και αποτινάσσει όλα τα δεσμά των παθών.”
.
2. Εικασία
“Το επόμενο υψηλότερο επίπεδο γνώσης ξεκινάει από κάποιες αρχές που εκλαμβάνονται ως δεδομένες, γνωρίζει (η γνώση) τις αιτίες και καταλήγει πάντα στα αναγκαία συμπεράσματα. Τέτοιος είναι ο συλλογισμός που ξεκινώντας από αναπόδεικτες αρχές ανακάλυψε την αριθμητική και την γεωμετρία, οι οποίες είναι ανώτερες από την γνώση που στηρίζεται μόνο στην δοξασία, επειδή αυτές συλλογίζονται και καταλήγουν σε συμπεράσματα ξεκινώντας από αναπόδεικτες αρχές. Επειδή όμως σταματούν στις δικές τους αρχές παραλείπουν τις υψηλότερες αιτίες αυτών των αρχών, για αυτό λοιπόν αποδεικνύουν ότι υπολείπονται από την τελειότατη γνώση.”
.
3. Διαλεκτική
“Ανεβαίνοντας σε ένα ανώτερο επίπεδο, θα μιλήσω για την τρίτη γνώση της ανθρώπινης ψυχής η οποία ανεβαίνει μέχρι το ανυπόθετο Ένα μέσα από όλα, θα μπορούσαμε να πούμε, τα είδη, διαιρώντας κάποια, αναλύοντας κάποια άλλα, δημιουργώντας πολλά από το ένα και ένα από τα πολλά. Αυτή τη γνώση ο Σωκράτης στην Πολιτεία την όρισε ως <επιστέγασμα των μαθηματικών> ενώ ο Ξένος στην Επιμονίδα <κοινό δεσμό τους. (στην πολιτεία 534e ο Σωκράτης την ονομάζει και Διαλεκτική). Γιατί από αυτήν και ο γεωμέτρης και οποιοδήποτε άλλος επιστήμονας θα πάρει τη θεωρία για τις δικές του αρχές, θεωρία η οποία επανενώνει τις πολλές αρχές που διαιρέθηκαν από τη μία αρχή των πάντων. Ότι το Ένα υπάρχει σε όλα τα όντα και ότι αντιστοιχεί στο σημείο της Γεωμετρίας, στη μονάδα της αριθμητικής και στο πιο απλό στοιχείο κάθε επιστήμη παράγοντας από το απλό στοιχείο της όσα εμπίπτουν στον τομέα της. Όμως καθένα από αυτά τα απλά στοιχεία λέγεται και είναι μια συγκεκριμένη αρχή, ενώ η αρχή όλων των όντων είναι η γενική αρχή και μέχρι αυτό ανεβαίνει η ύψιστη των επιστημών.”
.
4. Νοητική Ενέργεια (Νόηση)
“Πρέπει τώρα, να φανταστείς μια τέταρτη γνώση μας, η οποία δεν χρησιμοποιεί πλέον συλλογιστικές μεθόδους, όπως τις αναλύσεις, τις συνθέσεις, τις διαιρέσεις ή τις αποδείξεις, αλλά ατενίζει τα αληθινά όντα με απλές συλλήψεις και θα λέγαμε ενοράσεις, την εξυμνούν όσοι μπορούν να ενεργούν σύμφωνα με αυτήν, αποκαλώντας την πλέον με σεβασμό Νόηση και όχι επιστήμη! Μήπως δεν άκουσες τον Αριστοτέλη ο οποίος,στα βιβλία του για την αποδεικτική μέθοδο, λέει ότι η νόηση μέσα μας είναι ανώτερη από κάθε επιστήμη, και ο οποίος επίσης ορίζει τι είναι αυτή η νόηση; Γιατί λέει ότι είναι εκείνη με την οποία γνωρίζουμε τις αρχές. Μήπως δεν άκουσες και τον Πλάτωνα, ο οποίος στον Τίμαιο δηλώνει πως η νόηση και η επιστήμη είναι οι γνώσεις της ψυχής, εφόσον η ψυχή είναι εικόνα της αληθινής νόησης. Γιατί ο νους, λέει,με το να βλέπει ή μάλλον με το να είναι τα νοητά, μέσω μιας σύλληψης και επαφής με τα αντικείμενα της νόησης του συνειδητοποιεί τόσο τον εαυτό του ως υποκείμενο που νοεί όσο και εκείνα που βρίσκονται μέσα του, και γι’ αυτό νοεί τι είναι εκείνα, και ταυτόχρονα νοεί ότι ο ίδιος τα νοεί, και έτσι συνειδητοποιεί ποιος είναι ο ίδιος. Με το να μιμείται λοιπόν, η ψυχή αυτόν όσο μπορεί, γίνεται και η ίδια νους, υπερβαίνοντας την επιστήμη και αφήνοντας τις ποικιλόμορφες μεθόδους με τις οποίες διακοσμείτο και ανυψώνοντας μόνο με το μάτι της ψυχής (το λεγόμενο όμμα της ψυχής όπως έλεγαν που έχω αναφέρει, το σημερινό τρίτο μάτι που λέμε) στα αληθινά όντα τα νοεί και η ίδια με την επαφή, όπως ο νους, όμως η ψυχή έρχεται σε επαφή με διαφορετικό ον κάθε φορά, ενώ ο νους έρχεται με όλα ταυτόχρονα “γιατί ο πατέρας των πάντων”, λέει κάποιος “έδεσε την ψυχή με το πεπρωμένο“.
.
5. ΥΠΕΡ-ΝΟΗΣΗ
Στο ανώτερο επίπεδο βρίσκεται η πέμπτη μορφή γνώσης, η οποία επαινείται από τους Θεολόγους των Ελλήνων που την κατονομάζουν ως μανία αληθινή ένθεη. (Συμπόσιο, 218b & Φαίδρος, 245b-c). Στο επίπεδο αυτό ανέβηκαν πολλοί φιλόσοφοι και θεολόγοι (Πλάτων, Πυθαγόρας, Ορφέας κλπ). Ο Αριστοτέλης ανέβηκε μέχρι την τέταρτη (νοητική ενέργεια, έτσι λέει ο Πρόκλος) και θέλησε να μας πείσει πως δεν υπάρχει τίποτα πάνω από αυτήν. (κάθε φιλόσοφος φτάνει όπου μπορεί). Λένε λοιπόν οι μεγάλοι φιλόσοφοι, ότι αυτή η γνώση στο ύστατο επίπεδο είναι το «ΕΝΑ» της ψυχής και ότι δεν διεγείρει πλέον την νοητική δύναμη της ψυχής αλλά συνδέει την ψυχή άμεσα με το ΕΝΑ. Γιατί τα πάντα αναγνωρίζονται από το όμοιο τους το αισθητό, το επίστητο από την επιστήμη, το νοητό από τον νου, το Ένα από το ενιαίο. Γιατί όπως είπαμε, όταν η ψυχή νοεί ακόμα, γνωρίζει τον εαυτό της και επίσης γνωρίζει μέσω της επαφής όσα νοεί. Όταν όμως ΥΠΕΡ-ΝΟΕΙ, αγνοεί και τον εαυτό της και εκείνα, και απολαμβάνει την ηρεμία που της παρέχει η σύνδεση της με το ΕΝΑ, κλείνοντας τα όμματα(μάτια) στις γνώσεις, μένοντας άφωνη και σιωπηλή με μία εσωτερική σιωπή. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να συνδεθεί με εκείνο που είναι το πιο ανέκφραστο από όλα, αν όχι κοιμίζοντας τους λόγους που έχει εντός της; Γίνεται λοιπόν, ΕΝΑ για να ορά το ΕΝΑ ή ορθά για να μην ορά το ΕΝΑ . Γιατί όταν ορά, θα δει το νοητό ΕΝΑ και ότι το Ένα που βρίσκεται πάνω από το Νου, και θα νοήσει κάποιο Ένα και όχι το «αυτοΈν». Όταν λοιπόν, πραγματοποιεί αυτή την όντως θεϊκή ενέργεια της ψυχής και πιστέψει μόνο στον ίδιο του τον εαυτό, δηλαδή στο «άνθος του νου», και εξασφαλίσει στον εαυτό του μια ηρεμία όχι μόνο από τις εξωτερικές κινήσεις αλλά και από τις εσωτερικές και γίνει θεός όσο αυτό είναι δυνατόν στην ψυχή, τότε μόνο θα γνωρίσει όπως γνωρίζουν οι Θεοί τα πάντα με τρόπο άρρητο. (Υπέρ-νόηση = Άρρητη Γνώση = Συμπαντική Γνώση). Όσο, όμως, (περί)στρεφόμαστε γύρω από αυτά που βρίσκονται εδώ κάτω (στο υλικό επίπεδο της γης και όλα αυτά που νομίζουμε πως είναι σημαντικά στην καθημερινότητα μας ενώ δεν έχουν καμία σημασία και μας αποπροσανατολίζουν από τον αληθινό σκοπό της γέννησης μας), θα έχουμε δυσκολίες στο να πειστούμε ότι το Θείο γνωρίζει τα πάντα αδιαίρετα και υπεραιωνίως, ότι τα όντως Όντα είναι αιώνια, ότι όσα γεννιούνται εξελίσσονται μέσα στον χρόνο και ότι μέσα στο Ένα δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε αιώνας (αιωνιότητα του χωροχρόνου).
.
——
Αχ αυτός ο Πρόκλος , τα έργα του είναι υψίστης σημασίας διότι μας ερμηνεύει άριστα την κωδικοποιημένη φιλοσοφία των προηγουμένων και αποκαλύπτει μπροστά στα μάτια μας την απόκρυφη σύνδεση μεταξύ Ορφέα-Πυθαγόρα-Πλάτωνα. Δυστυχώς δεν βρήκαμε σημαντικά έργα του τα οποία αν ποτέ βρίσκαμε θα άλλαζαν τα πάντα :
1. Εἰς τὴν Ὀρφέως θεολογίαν.
2. Περὶ τῶν παρ᾽ Ὁμήρῳ θεῶν.
3. Συμφωνία Ὀρφέως, Πυθαγόρου καὶ Πλάτωνος.
4. Μητρωακὴ βίβλος
5. Καθαρτικὸς τῶν δογμάτων τοῦ Πλάτωνος
.
Αυτά είναι κάποια από τα σημαντικά χαμένα έργα του. Έχουμε όμως ήδη στην κατοχή μας πολλά που μπορούν να μας βοηθήσουν στο ταξίδι της ζωής μας. ]
………………………….
σ.σ. : Όμμα + Νους = … Ομνύω
…………………………………………………………………………………………..