Η Ντιέγκο Γκαρσία
είναι μια ατόλλη που βρίσκεται στην καρδιά του Ινδικού ωκεανού, περίπου 1.600 χλμ. νότια των νοτίων ακτών της Ινδίας και της Σρι Λάνκας. Η Ντιέγκο Γκαρσία είναι η μεγαλύτερη ατόλλη σε χερσαία έκταση στο Τσάγκος Αρχιπέλαγος. Είναι τμήμα του Βρετανικού Εδάφους Ινδικού Ωκεανού, ενός Βρετανικού υπερπόντιου εδάφους.
Έπειτα από τη βίαιη ερήμωση του Ντιέγκο Γκαρσία στα χρόνια που προηγήθηκαν του 1973, εγκαταστάθηκε στο νησί η Ναυτική Εγκατάσταση Υποστήριξης Ντιέγκο Γκαρσία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ντιέγκο Γκαρσία φιλοξενεί μια από τις τρεις κεραίες εδάφους (οι άλλες βρίσκονται στο Κουατζαλέιν και τη Νήσο Αναλήψεως) που βοηθούν στη λειτουργία του Συστήματος Παγκόσμιας Θέσης (GPS).
Οι νησιώτες αποχώρησαν δια της βίας
προς τις Σεϋχέλλες και κατόπιν στον Μαυρίκιο εν μέσω ισχυρισμών για τις τακτικές λιμοκτονίας και εκφοβισμού από τις κυβερνήσεις των Η.Π.Α. και του Η.Β., συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας των σκύλων του νησιού από Αμερικανούς στρατιώτες. Από την εκδίωξη τους, οι Τσαγκόσσιοι συνεχώς διεκδικούν το δικαίωμα επιστροφής τους στο Ντιέγκο Γκαρσία. Τον Απρίλιο του 2006, σε 102 Τσαγκόσσιους επιτράπηκε ΜΟΝΟ να επισκεφθούν το Ντιέγκο Γκαρσία για μια εβδομάδα, για να παραστούν στους τάφους των προγόνων τους και να επισκεφθούν τις γενέτειρες τους.
Δύο Διατάγματα
Το 2000, το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε στους νησιώτες το δικαίωμα επιστροφής στο Αρχιπέλαγος και τους έδωσε την υπηκοότητα του Ηνωμένου Βασιλείου. Το 2002, οι νησιώτες και οι απόγονοι τους, που τώρα αριθμούν 4.500 άτομα, επέστρεψαν στο δικαστήριο διεκδικώντας αποζημίωση, μετά από 2 χρόνια καθυστερήσεων από το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών. Όμως, στις 10 Ιουνίου 2004, η Βρετανική κυβέρνηση έκανε δύο Διατάγματα που απαγόρευαν στους νησιώτες να επιστρέψουν στα νησιά, αντιστρέφοντας την απόφαση του 2000 από το δικαστήριο. Κάποιοι από τους Τσαγκόσιους κάνουν σχέδια επιστροφής στο Ντιέγκο Γκαρσία σε επιχειρήσεις ζάχαρης και αλιείας μόλις η συμφωνία αμύνης λήξει (ίσως το 2036 – εκτός εάν η συμφωνία ανανεωθεί). Μερικές δεκάδες άλλοι Τσαγκόσιοι μάχονται ακόμα να στεγαστούν στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Στις 11 Μαΐου 2006, το Βρετανικό Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε τα Διατάγματα του 2004 παράνομα, και κατά συνέπεια οι Τσαγκόσιοι δικαιούνταν να επιστρέψουν στο Αρχιπέλαγος Τσάγκος. Αυτή η κρίση διατηρήθηκε από το Εφετείο στις 23 Μαΐου 2007, παραμένει να δούμε εάν η Βρετανική Κυβέρνηση θα κάνει μια περαιτέρω έφεση, και πως ή πότε αυτή η κρίση θα υλοποιηθεί στην πράξη. Μέχρι τώρα δεν επιτρέπεται.
Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων
υποστηρίζουν ότι η στρατιωτική βάση χρησιμοποιείται από την Αμερικανική κυβέρνηση για την αμφιλεγόμενη «ειδική ερμηνεία» των φυλακισμένων. Αυτή η θέση υποστηρίχτηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης τον Ιούνιο του 2007. Ο πρώην Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Τζακ Στρο δήλωσε στο κοινοβούλιο ότι οι Αμερικανικές αρχές επανειλημμένως τον διαβεβαίωσαν ότι κρατούμενοι ούτε πέρασαν ούτε και κατέληξαν στο Ντιέγκο Γκαρσία. Τον Οκτώβριο του 2007 η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων που αποτελείται από όλα τα κόμματα του Βρετανικού Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι θα διεξάγει μια έρευνα των ισχυρισμών.
Στις 19 Οκτωβρίου 2007 η Γκάρντιαν ανάφερε: «η επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων πρόκειται να εξετάσει τις επί μακρόν υποψίες ότι η υπηρεσία λειτούργησε μια από τις φυλακές ‘μαύρων τοποθεσιών’ στο Ντιέγκο Γκαρσία….». Η Γκάρντιαν ανάφερε κατά λέξη τα λόγια του Μέλους του Βρετανικού Κοινοβουλίου Άντριου Τίρι, «Για καιρό η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου στηρίζεται στις Αμερικανικές διαβεβαιώσεις σ’ αυτό το θέμα, αρνούμενη να εξετάσει η ίδια αυτούς τους ισχυρισμούς. Είναι καιρός η κυβέρνηση μας να βγάλει το κεφάλι από την άμμο και να εξετάσει αυτούς τους ισχυρισμούς».
Στις 20 Δεκεμβρίου 2012 το αίτημα των Τσαγκόσιων να επιστρέψουν στην πατρίδα τους απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ΚΑΙ τον ΟΗΕ.
Τώρα, το Ντιέγκο Γκαρσία είναι στρατιωτική βάση των ΗΠΑ.
Η βάση υπηρετεί ως σταθμός ανεφοδιασμού του πολεμικού ναυτικού και υποστηρικτικός σταθμός. Επίσης εξυπηρετεί ως το σπίτι της Δεύτερης Εμπρόθετης Ναυτικής Μοίρας Πλοίων, τη μονάδα του πολεμικού ναυτικού που είναι υπεύθυνη για την ετοιμότητα των πλοίων του Προγράμματος Στρατιωτικής Εντολής Απονήωσης που είναι Εμπρόθετη στον Ινδικό Ωκεανό, ένα ζωτικής σημασίας προτέρημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες (καθώς και η Κίνα δεν είναι μακριά). Το Ντιέγκο Γκαρσία έχει επίσης μια αεροπορική βάση που υποστηρίζει τα μεγαλύτερα από τα σύγχρονα αεροσκάφη. Τα Β – 52, άλλα βομβαρδιστικά, και αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού παρατάχθηκαν στο Ντιέγκο Γκαρσία για να εκτελέσουν αποστολές υποστήριξης στον Πόλεμο του Ιράκ. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου το 1991, ήταν το σπίτι της 4300 Προσωρινής Βομβαρδιστικής Πτέρυγας, αποτελούμενη από βομβαρδιστικά Β – 52G, από τη βάση Λόρινγκ AFB και άλλες βάσεις Β – 52G.
Το Ντιέγκο Γκαρσία χρησιμοποιήθηκε επίσης στην υποστήριξη στρατιωτικών αποστολών στο Αφγανιστάν κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Προώθησης της Ελευθερίας, και πάλι στο Ιράκ κατά την εισβολή του 2003. Υψηλής τεχνολογίας φορητά υπόστεγα για την υποστήριξη των βομβαρδιστικών Β – 2 κατασκευάστηκαν στο νησί πριν την εισβολή του 2003 στο Ιράκ. Τα Β – 52, Β – 1 και Β – 2 που παρατάχθηκαν στο Ντιέγκο Γκαρσία, εν αναμονή του δεύτερου Πολέμου στο Ιράκ έκαναν τους αρχικούς εναέριους βομβαρδισμούς στη Βαγδάτη στις 22 Μαρτίου 2003. Κάποια από αυτά τα βομβαρδιστικά έριξαν βόμβες καθοδηγούμενες με GPS και βόμβες καταστροφής οχυρών βάρους 1.905 κιλών καθοδηγούμενες με λέιζερ σε «επιθέσεις αποκεφαλισμού» στοχεύοντας να σκοτώσουν τον Σαντάμ Χουσσεΐν και άλλους αξιωματούχους του Κόμματος Μπάαθ. Το Ντιέγκο Γκαρσία είναι επίσης ο τακτικός τόπος ανάπτυξης για τη θαλάσσια περίπολο P-3C Ορίων του Αμερικανού πολεμικού ναυτικού και αεροσκάφη καταπολέμησης υποβρυχίων.
Η βάση είναι τμήμα του Αμερικανικού Δικτύου Διαστημικής Παρακολούθησης,
με έναν σταθμό τριπλού τηλεσκοπίου GEODSS, και είναι ο τόπος προσγείωσης εκτάκτου ανάγκης για το Διαστημικό Όχημα της NASA.
Ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε το Ηνωμένο Βασίλειο αναγνωρίζουν ότι το Ντιέγκο Γκαρσία υπόκειται στη Συνθήκη Ελεύθερης από Πυρηνικά Όπλα Ζώνης της Αφρικής, αν και το υπόλοιπο Αρχιπέλαγος Τσάγκος περιλαμβάνεται σε αυτήν, κάτι που υποδηλώνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και/ή το Ηνωμένο Βασίλειο θέλουν να διατηρήσουν την ελευθερία να διαθέτουν πυρηνικά όπλα εκεί.
Η συμφωνία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών για τη χρήση του νησιού από τις Ηνωμένες Πολιτείες για ως στρατιωτική βάση έγινε το 1966 με ένα μηδαμηνό ποσόν. Καθορίζεται ότι η συμφωνία ισχύει μέχρι το 2036.
Η κατασκευή και η συντήρηση του εξοπλισμού επικοινωνιών της βάσης, των εγκαταστάσεων καυσίμων και του στρατιωτικού υλικού γίνονται αυστηρά από τους στρατιωτικούς αναδόχους, και οι κατάλογοι εκείνου του εξοπλισμού είναι απόρρητοι.
Το θέμα αναφέρεται τεκμηριωμένα και στην ελληνική Βκιπαίδεια.
Πες μου ποια είναι η πατρίδα
Πες μου πόσο θα κρατήσει
Ο ήλιος απ τη δύση, στο αρχιπέλαγος…
Με χτυπάς νιώθω σαν μικρό σκαρί μες στην ταραχή
Σ’ άλλη γη ξένη, η καρδιά μένει..
Απόσπασμα από το Αρχιπέλαγος