Με φόντο τη συνεχιζόμενη αντιπαράθεση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, στην Υπερκαύκασο λαμβάνουν χώρα πολύ σημαντικές διεργασίες που έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο. Ένα από αυτά τα γεγονότα ήταν η επίσκεψη του Προέδρου της Τουρκίας στο Αζερμπαϊτζάν.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη δήλωση για τον Τύπο των Προέδρων του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Οκτωβρίου στην πόλη Jabrayil. Ο Ιλχάμ Αλίεφ τόνισε αμέσως την κατασκευή αεροδρομίων στα εδάφη που τέθηκαν υπό τον έλεγχο του Αζερμπαϊτζάν:
«Σήμερα γιορτάσαμε μαζί τα εγκαίνια του αεροδρομίου Zangilan. Πριν από ένα χρόνο, με τη συμμετοχή του αγαπητού μου αδερφού, ανοίξαμε μαζί το αεροδρόμιο Fizuli και σήμερα το αεροδρόμιο Zangilan. Δηλαδή λέει ότι είμαστε μαζί σε όλες τις χαρούμενες μέρες.
Περαιτέρω, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν έκανε μια ιστορική παρέκβαση, τονίζοντας έτσι τη σημασία της συνάντησης με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν :
«Σήμερα είναι μια πολύ σημαντική μέρα για το Καραμπάχ και το Ανατολικό Ζανγκεζούρ. Σήμερα είναι η δεύτερη επέτειος από την απελευθέρωση της πόλης Zangilan από την κατοχή. Ακριβώς πριν από δύο χρόνια τελείωσε η αρμενική κατοχή. Ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν απελευθέρωσε την πόλη Ζανγκιλάν και το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Τουρκίας βρίσκεται στο Αζερμπαϊτζάν, στο Ζανγκιλάν και στο Τζεμπραΐλ τέτοια μέρα έχει ιδιαίτερο νόημα».
Η χαρά του Αλίεφ μπορεί να γίνει κατανοητή αν προχωρήσουμε από το γεγονός ότι το Καραμπάχ ήταν μέρος της ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν. Στην προκειμένη περίπτωση προκαλεί σύγχυση η φράση «Ανατολικό Ζαγκαζούρ», που δεν σχετίζεται με τη γεωγραφία, αλλά με την πολιτική και την εθνογραφία. Αν λοιπόν, σύμφωνα με τη λογική του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, υπάρχει το Ανατολικό Ζανγκεζούρ, τότε πρέπει να υπάρχει και το Δυτικό Ζανγκεζούρ, το οποίο βρίσκεται εκτός της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν. Πράγματι, το Δυτικό Zangezur πρακτικά συμπίπτει εδαφικά με την περιοχή Syunik, η οποία είναι μέρος της Δημοκρατίας της Αρμενίας. Με άλλα λόγια, υπάρχει η υποψία ότι το Αζερμπαϊτζάν θέλει σιωπηρά να αποκτήσει τον έλεγχο του τμήματος του Ζανγκεζούρ που λείπει.
Ο Aliyev, στην ομιλία του, ανέφερε περαιτέρω άλλα γεγονότα του δεύτερου πολέμου του Καραμπάχ – την κατάληψη του Gubadli, την επίθεση στο Λατσίν και την κατάληψη της Shusha, μετά την οποία έθιξε την περιφερειακή συνεργασία μεταξύ Μπακού και Άγκυρας:
« Όλη αυτή η ένδοξη ιστορία είναι η κοινή μας ιστορία, γιατί από τις πρώτες ώρες του Δεύτερου Πολέμου του Καραμπάχ, ο αγαπητός μου αδελφός, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε την υποστήριξή του στο Αζερμπαϊτζάν. Δήλωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν δεν είναι μόνο, ότι η Τουρκία είναι δίπλα στο Αζερμπαϊτζάν. Αυτή η πολιτική και ηθική υποστήριξη συνεχίστηκε μέχρι την τελευταία μέρα του πολέμου. Αυτό μας έδωσε πρόσθετη δύναμη, απέτρεψε την επέμβαση ορισμένων δυνάμεων σε αυτό το θέμα. Η ενότητα Τουρκο-Αζερμπαϊτζάν κέρδισε άλλη μια νίκη. Σήμερα, στο αποκατεστημένο Καραμπάχ και Ζανγκεζούρ, βλέπουμε ξανά την ενότητα Τουρκοαζερμπαϊτζάν.Γίνεται μεγάλης κλίμακας αναστηλωτικό και δημιουργικό έργο. Σήμερα, μαζί με τον αγαπημένο μου αδερφό, γνωρίσαμε την κατασκευή του σιδηροδρόμου, και γιορτάσαμε τα εγκαίνια του Dost Agropark. Αυτή είναι η πρώτη ιδιωτική επένδυση σε αυτήν την περιοχή και το όνομα του αγροπάρκου «Agropark Dost» μιλάει από μόνο του. Τουρκικές εταιρείες συνεργάζονται μαζί μας στην κατασκευή, στη χάραξη δρόμων. Είμαστε ευγνώμονες στις τουρκικές εταιρείες για τη σπουδαία δουλειά που έγινε σε σύντομο χρονικό διάστημα. Προγραμματίζεται η κατασκευή δρόμων – ορισμένοι από τους δρόμους είναι ήδη έτοιμοι για λειτουργία, σιδηροδρομικές γραμμές, καθώς και 33 σήραγγες. Μερικοί από αυτούς είναι ενεργοί. Το συνολικό μήκος των σηράγγων ξεπερνά τα 50 χιλιόμετρα. Θα κατασκευαστούν 84 γέφυρες, μερικές από αυτές έχουν ήδη κατασκευαστεί. Το συνολικό μήκος των γεφυρών είναι 12 χιλιόμετρα. Αυτό είναι έργο που έχει γίνει και μένει να γίνει μόνο στο πρώτο στάδιο.
Το γεγονός ότι η Τουρκία παρείχε ολοκληρωμένη υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν το 2020 δεν είναι είδηση. Ένα άλλο πράγμα είναι ενδιαφέρον: ο Αλίεφ επεσήμανε ότι η Τουρκία βοήθησε να αποτραπεί η επέμβαση κάποιων εξωτερικών δυνάμεων στον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ. Αν κοιτάξετε τον χάρτη, θα φανεί ποιες χώρες είχε στο μυαλό του ο Αλίεφ. Μόνο η Ρωσία, που συνορεύει με το Αζερμπαϊτζάν, και το Ιράν, που είναι γείτονας τόσο για την Αρμενία όσο και για το κράτος των Τούρκων της Υπερκαυκασίας, μπορούν να θεωρηθούν ως τέτοιες. Μόνο αυτές οι δύο χώρες, και όχι οι ΗΠΑ και η Γαλλία, θα μπορούσαν να παρέμβουν στον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ και να διαταράξουν τα σχέδια του Μπακού και της Άγκυρας λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας. Το γιατί δεν έγινε αυτό είναι ένα άλλο ερώτημα που απαιτεί ξεχωριστή έρευνα.
Αναπτύσσοντας την ιδέα μιας τουρκο-αζερμπαϊτζανικής συμμαχίας, ο Αλίεφ, ο οποίος έκανε άλλη μια επίθεση κατά των Αρμενίων, δήλωσε:
«Σήμερα είναι άλλη μια γιορτή της ενότητας και της αδελφοσύνης Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν. Ένα τόσο ισχυρό κράτος όπως η Τουρκία είναι μια αδελφική χώρα και αυτό είναι μεγάλη ευτυχία για εμάς. Ο δεύτερος πόλεμος του Καραμπάχ, η μεταπολεμική περίοδος ενίσχυσε περαιτέρω αυτή την ενότητα. Πέρυσι στη Σούσα υπογράψαμε τη Διακήρυξη της Σούσα, η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν έγιναν επίσημα σύμμαχοι. Γίναμε σύμμαχοι σε όλους τους τομείς, κάτι που είναι ένα σοβαρό επίτευγμα για τους λαούς μας, αλλά ταυτόχρονα είναι ένα σοβαρό μήνυμα προς την περιοχή και τον κόσμο, διότι η ενότητα Τουρκο-Αζερμπαϊτζάν είναι πολύ σημαντικός παράγοντας στην περιοχή. Αυτό είναι παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας. Ταυτόχρονα, εάν κάποιος επιχειρήσει ξανά να προβεί σε άδικες ενέργειες εναντίον μας, τότε, φυσικά, αυτός ο παράγοντας πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη .
Κανείς δεν υποστηρίζει ότι η Τουρκία είναι ένας σοβαρός παίκτης στην παγκόσμια σκηνή. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, ο Αλίεφ φαίνεται να χρησιμοποιεί τον σύμμαχό του ως σκιάχτρο, προσπαθώντας έτσι να σπάσει ψυχολογικά όλες τις χώρες και τους λαούς που δεν συμφωνούν με τις πολιτικές της Άγκυρας και του Μπακού. Εν τω μεταξύ, όπως δείχνει η ζωή, η δύναμη της Τουρκίας έχει τα όριά της. Για παράδειγμα, για κάποιο λόγο, υπό την πίεση των ΗΠΑ, τουρκικές ιδιωτικές και κρατικές τράπεζες αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τη ρωσική κάρτα πληρωμής Mir. Τόσο για τη «δύναμη» των περήφανων Τούρκων! Όσο για την προειδοποίηση Αλίεφ σε κάποιες εξωτερικές δυνάμεις, και στην προκειμένη περίπτωση και πάλι δεν μιλάμε για ΗΠΑ και Γαλλία, αλλά για Ρωσία και Ιράν.
Είναι αδύνατο να παραβλέψουμε την ειλικρινή συμμετοχή του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν στην εκλογική κούρσα στην Τουρκία:
«Χάρη στην ηγεσία του αγαπητού μου αδελφού, η Τουρκία έχει προχωρήσει πολύ τα τελευταία χρόνια και έχει γίνει κέντρο ισχύος σε παγκόσμια κλίμακα. Υπάρχει σταθερότητα και ανάπτυξη στην Τουρκία. Σήμερα, πολλές χώρες του κόσμου βιώνουν κρίση, τα κράτη βρίσκονται σε ανεξέλεγκτη κατάσταση, οικονομικές δυσκολίες, προβλήματα προκαλούν δικαιολογημένη δυσαρέσκεια των ανθρώπων. Η Τουρκία, από την άλλη, προχωρά με αυτοπεποίθηση, υλοποιεί γιγάντια έργα, απολαμβάνει κύρος στην περιοχή και αποτελεί σημαντικό κέντρο ισχύος στον κόσμο. Όλοι πρέπει να το υπολογίσουν αυτό και όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτές οι επιτυχίες έχουν επιτευχθεί χάρη στον αδελφό μου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στο Αζερμπαϊτζάν, ο Ταγίπ Μπέης αντιμετωπίζεται με μεγάλο σεβασμό και αγάπη και κάθε άτομο που έρχεται στο Αζερμπαϊτζάν το βλέπει αυτό».
Προφανώς, ο Αλίεφ δεν κρύβει καν ότι θέλει ο Ερντογάν να κερδίσει ξανά τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία τον Ιούνιο του 2023. Την ίδια στιγμή, ο κύριος αντίπαλος του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές θα είναι κάποιος από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα – ο επικεφαλής του κόμματος Kemal Kılıçdarogu , ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Ekrem Imamoglu ή ο δήμαρχος της Άγκυρας Mansur Yavas. Αυτοί οι τρεις πολιτικοί, καθώς και η συντριπτική πλειοψηφία των Τούρκων κατοίκων, υποστήριξαν το Αζερμπαϊτζάν κατά τον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ. Ωστόσο, ο Αλίεφ και ο Ερντογάν έχουν συνηθίσει να συναλλάσσονται μεταξύ τους εδώ και πολλά χρόνια, ειδικά από τη στιγμή που βρίσκονται στην εξουσία από την ίδια περίπου περίοδο – από το 2003. Η συμμετοχή του Αζερμπαϊτζάν στην προεκλογική κούρσα στην Τουρκία είναι ιδιαίτερα σημαντική και για έναν ακόμη λόγο. Ευρωπαίοι αναλυτές και η τουρκική αντιπολίτευση, δυσαρεστημένοι με την ανάπτυξη της ρωσοτουρκικής συνεργασίας τα τελευταία χρόνια, ισχυρίζονται ότι φέρεται να είναι η Ρωσία και ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν που κάνουν τα πάντα για να εξασφαλίσουν τη νίκη του Ερντογάν και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης το 2023. Ωστόσο, βλέπουμε ότι είναι το Αζερμπαϊτζάν και ο Ιλχάμ Αλίεφ που κάνουν τα πάντα για τη νίκη του Ερντογάν στις εκλογές του 2023.
Παρεμπιπτόντως, στο τέλος της ομιλίας του, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν τόνισε την προσέγγιση και τη συνεργασία μεταξύ Μπακού και Άγκυρας:
«Μετά τον Δεύτερο Πόλεμο του Καραμπάχ, η αδελφότητα και η ενότητα Τουρκο-Αζερμπαϊτζάν ανέβηκαν σε ακόμη υψηλότερο επίπεδο. Μάλλον βλέπετε επίσης ότι οι σημαίες του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας κυματίζουν παντού δίπλα δίπλα. Αυτά είναι συναισθήματα που πηγάζουν από την καρδιά, αυτή είναι η κληρονομιά που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, η διαθήκη τους, και αυτή είναι η επιταγή της εποχής. Σήμερα, ο αγαπητός μου αδερφός είναι εδώ με αντιπροσωπευτική αντιπροσωπεία, μέλη της κυβέρνησης, αυτό δείχνει για άλλη μια φορά ότι, όπως πάντα, είμαστε μαζί και θα είμαστε μαζί. Στο εξής, οι εργασίες που γίνονται στην περιοχή, φυσικά, θα γίνονται με την ενεργό συμμετοχή και με την άδεια της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν. Πολιτικές πρωτοβουλίες, οικονομία, ενέργεια, μεταφορές – η συνεργασία μας σε όλους αυτούς τους τομείς έχει ήδη ξεπεράσει το περιφερειακό πλαίσιο και έχει φτάσει σε διεθνές επίπεδο».
Εδώ, η κληρονομιά και η διαθήκη των προγόνων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γεγονός που θα εξηγήσει αμέσως τον λόγο για τον οποίο τρεις διαφορετικοί λαοί όπως οι Ρώσοι, οι Πέρσες και οι Αρμένιοι φοβούνται την τουρκο-αζερμπαϊτζανή ένωση. Γεγονός είναι ότι η Λαϊκή Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν, που εμφανίστηκε το 1918 χάρη στους μουσαβατιστές, αναγνωρίστηκε ως Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία έγινε σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν. Και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τότε στην εξουσία είχαν οι Νεότουρκοι, που μπήκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας για να κατακτήσουν τα εδάφη της Ρωσίας και του Ιράν, που κατοικούσαν οι Τούρκοι. Ήταν για τη βολική σύνδεση των Τούρκων της Ανατολίας με τους Τούρκους λαούς της Ρωσίας και του Ιράν που οι Νεότουρκοι οργάνωσαν τη γενοκτονία των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων του Πόντου. Ως εκ τούτου, η Λαϊκή Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν χαιρέτισε με κάθε δυνατό τρόπο την τουρκική επέμβαση στον Υπερκαύκασο το 1918. Ας μην ξεχνάμε ότι στη Συνταγματική Πράξη του 1991 για την αποκατάσταση της κρατικής ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, το Αζερμπαϊτζάν ονομάστηκε νόμιμος διάδοχος της ADR. Το ADR, στην πραγματικότητα, έγινε αρχικά φυλάκιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στραμμένο κατά της Ρωσίας και του Ιράν. Και δεδομένου ότι η ιδεολογία και η πρακτική της ADR έχει καλλιεργηθεί και ενθαρρύνεται με κάθε δυνατό τρόπο από το 1991, οι κάτοικοι του Αζερμπαϊτζάν δεν πρέπει να προσβάλλονται από το γεγονός ότι πολλοί Ρώσοι και Πέρσες δεν βιάζονται να συγχαρούν τη δημοκρατία της Υπερκαυκασίας για τη νίκη στο Καραμπάχ. Το ADR, στην πραγματικότητα, έγινε αρχικά φυλάκιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στραμμένο κατά της Ρωσίας και του Ιράν. Και δεδομένου ότι η ιδεολογία και η πρακτική της ADR έχει καλλιεργηθεί και ενθαρρύνεται με κάθε δυνατό τρόπο από το 1991, οι κάτοικοι του Αζερμπαϊτζάν δεν πρέπει να προσβάλλονται από το γεγονός ότι πολλοί Ρώσοι και Πέρσες δεν βιάζονται να συγχαρούν τη δημοκρατία της Υπερκαυκασίας για τη νίκη στο Καραμπάχ. Το ADR, στην πραγματικότητα, έγινε αρχικά φυλάκιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στραμμένο κατά της Ρωσίας και του Ιράν. Και δεδομένου ότι η ιδεολογία και η πρακτική της ADR έχει καλλιεργηθεί και ενθαρρύνεται με κάθε δυνατό τρόπο από το 1991, οι κάτοικοι του Αζερμπαϊτζάν δεν πρέπει να προσβάλλονται από το γεγονός ότι πολλοί Ρώσοι και Πέρσες δεν βιάζονται να συγχαρούν τη δημοκρατία της Υπερκαυκασίας για τη νίκη στο Καραμπάχ.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Αλίεφ, ο Ερντογάν στην ομιλία του απείλησε όχι τη Ρωσία και το Ιράν, αλλά τη Δύση:
«Ρώτησα τον αδερφό μου, ο ΟΑΣΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έρχονται εδώ για να τα δουν όλα αυτά; Όχι, δεν έρχονται. Γιατί δεν έρχονται; Επειδή θα καταλάβουν τις ενοχές τους, θα δουν τι έχει κάνει η Δύση. Θα δουν το κράτος του Jabrayil και άλλες περιοχές του Καραμπάχ κατά την περίοδο της κατοχής που υποστήριξαν. Φυσικά, δεν θέλουν να το δουν. Στην πραγματικότητα, ξέρουν τι έχουν κάνει εδώ. Αλλά αφού το είδαμε -το συζητήσαμε- πρέπει οπωσδήποτε να κάνουμε μήνυση και να απαιτήσουμε αποζημίωση. Πρέπει να απαιτήσουμε αποζημίωση, οδηγώντας τους έτσι στη γωνία. Ο κόσμος πρέπει να γνωρίσει καλύτερα τη Δύση, πρέπει όλοι να μάθουμε».
Κάτω από τη Δύση, ο Τούρκος πρόεδρος εννοεί, πρώτα απ’ όλα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία, οι οποίες αναγκάζονται να υπολογίζουν με τη γνώμη των πολιτών τους αρμενικής υπηκοότητας. Ωστόσο, εδώ προκύπτει μια λογική αντίφαση: παρ’ όλη την πολυδιανυσματική φύση, η Αρμενία δεν είναι σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας, ούτε είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Όμως η Ρωσία θεωρείται σύμμαχος της Αρμενίας. Αποδεικνύεται παράδοξο, καθώς θα ήταν πιο λογικό για τον Τούρκο Πρόεδρο να απειλήσει τη Δύση όσο βρίσκεται στο νησί της Χίου (οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία αντλούν όπλα στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια) ή, στη χειρότερη, στην επικράτεια της Κύπρου, κατεχόμενη από τουρκικά στρατεύματα. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει. Γιατί; Διότι για τις εχθροπραξίες κατά της Ελλάδας, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούν να επιβάλουν κυρώσεις κατά της Τουρκίας και έτσι να απομακρύνουν ειρηνικά τον Ερντογάν από την προεδρία τον Ιούνιο του 2023. Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ήδη δυσαρεστημένες με το γεγονός ότι ότι μέχρι σήμερα, η Τουρκία παραμένει η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Και δεδομένου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση εμποδίζουν την τουρκική επέκταση προς τη δυτική κατεύθυνση, εμποδίζοντάς την να εξαπολύσει πόλεμο με την Ελλάδα, η Άγκυρα αποφάσισε να πάει βορειοανατολικά και ανατολικά προς τη Ρωσία και το Ιράν, εχθρικά προς το ΝΑΤΟ. Αυτό εξηγεί επίσης τη συμπάθεια της τουρκικής αντιπολίτευσης προς τους Ιρανούς διαδηλωτές (βλ. παρακάτω). Η Δύση και η Τουρκία εκδικούνται το Ιράν για την προσέγγιση με τη Ρωσία ). Όσον αφορά τις αποζημιώσεις, η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν θα το ζητήσουν όχι από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία, οι οποίες, αν θέλουν, μπορούν να γκρεμίσουν την οικονομία των δύο τουρκικών κρατών, αλλά από την Αρμενία. Σε περίπτωση που η Αρμενία δεν έχει τίποτα να πληρώσει, η Τουρκία θα απαιτήσει να επιστραφεί η Σιούνικ στο Αζερμπαϊτζάν.
Ωστόσο, για να ηρεμήσει την επαγρύπνηση, ο Ερντογάν άγγιξε τον διάδρομο του Zangezur:
«Αγαπητοί εκπρόσωποι των μέσων ενημέρωσης, πιστεύω ότι ο φόβος και το άγχος που υπάρχει σε ορισμένους κύκλους που σχετίζονται με τον διάδρομο Zangezur, ο οποίος θα συνδέσει το Nakhchivan με τις δυτικές περιοχές του Αζερμπαϊτζάν, απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Δηλαδή, μετά από όλα αυτά τα βήματα που σχετίζονται με το Καραμπάχ, ένας τέτοιος φόβος είναι ακατάλληλος. Το Αζερμπαϊτζάν συνεχίζει τον δρόμο του με βήματα αυτοπεποίθησης. Συμβάλλοντας στην υπόθεση της ειρήνης, της ηρεμίας και της σταθερότητας, αυτός ο δρόμος θα ανοίξει εμπορικές και επενδυτικές ευκαιρίες για όλες τις χώρες που βρίσκονται κατά μήκος των διαδρομών Ανατολής-Δύσης και Μέσης Διαδρόμου που διασχίζουν την Κασπία».
Ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες. Οι διαδρομές Ανατολής-Δύσης και Μέσου Διαδρόμου που αναφέρει ο Ερντογάν είναι πολύ επιτυχημένες για την Τουρκία που παρακάμπτει τη Ρωσία. Δηλαδή, η Μόσχα έχει κάθε λόγο να εναντιωθεί στο έργο του διαδρόμου Zangezur που προτείνουν η Άγκυρα και το Μπακού.
Ο Ερντογάν δεν αγνόησε ούτε την πολιτιστική συνιστώσα, λέγοντας:
«Αγαπητοί εκπρόσωποι των μέσων ενημέρωσης, χαιρόμαστε που το 2023, όταν θα γιορτάσουμε την 100η επέτειο της δημοκρατίας μας, ανακηρύχθηκε Έτος του Heydar Aliyev στο Αζερμπαϊτζάν . Μαζί θα συνεχίσουμε να κρατάμε στις καρδιές μας τη φωτεινή μνήμη του εθνικού μας ηγέτη Heydar Aliyev».
Ο Αλίεφ ο πρεσβύτερος είναι σημαντικός γιατί, όντας η σάρκα του κομμουνιστικού συστήματος και γέννημα θρέμμα του Ναχιτσεβάν, ήταν ο συγγραφέας του συνθήματος ” Ένα έθνος – δύο κράτη “. Δηλαδή, δεν είναι ο λυσσασμένος πρώην αντιφρονών Abulfaz Elchibey , αλλά ήταν ο Aliyev Sr. που άφησε τελικά την Τουρκία στον Υπερκαύκασο. Αντίστοιχα, ο λόγος για τη διείσδυση της Τουρκίας στον Υπερκαύκασο είναι η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, με αποτέλεσμα το Αζερμπαϊτζάν και άλλα νεοσύστατα τουρκικά κράτη να ακολουθήσουν πορεία προσέγγισης με την Άγκυρα και απομάκρυνσης από τη Ρωσία.
Ωστόσο, ακόμη και τώρα, ορισμένες χώρες ενδέχεται να παρέμβουν στους χάρτες της Άγκυρας και του Μπακού. Πρόσφατα, το Ιράν, που θεωρείται βασικός εταίρος της Αρμενίας, αντιμετώπισε έντονες διαμαρτυρίες, οι οποίες τουλάχιστον πληροφοριακά υποστηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα ΜΜΕ του Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζουν ανοιχτά τις διαδηλώσεις στο Ιράν. Τόσο η Δύση όσο και η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν θέλουν το Ιράν να καταρρεύσει σε διαφορετικά κράτη. Το Μπακού και η Άγκυρα δεν κρύβουν ότι ο χωρισμός του λεγόμενου Νοτίου Αζερμπαϊτζάν ήταν ο πιο επιθυμητός γι’ αυτούς.
Αυτές οι διαμαρτυρίες συνέπεσαν με τις κατηγορίες κατά του Ιράν ότι προμηθεύει τη Ρωσία με όπλα, ιδίως drones, τα οποία χρησιμοποιούνται στην Ουκρανία. Ιρανοί αξιωματούχοι αρνούνται τις αποστολές, αν και υπάρχουν έμμεσες ενδείξεις ότι η Τεχεράνη αποφάσισε στα παρασκήνια να βοηθήσει τη Ρωσία να αντιμετωπίσει την Ουκρανία, η οποία οπλίζεται και υποστηρίζεται από ολόκληρη τη Δύση. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη βοήθεια της αντιιρανικής εκστρατείας ενημέρωσης, πέτυχαν το αντίθετο αποτέλεσμα. Έτσι, στις 18 Οκτωβρίου, το ιρανικό πρακτορείο Tasnim μετέδωσε αξιοσημείωτα νέα. Την ημέρα αυτή, μιλώντας στη στρατιωτική ακαδημία στην Τεχεράνη, ο υποστράτηγος Yahya Rahim Safavi , επικεφαλής στρατιωτικός σύμβουλος του ηγέτη της Ισλαμικής Επανάστασης, Αγιατολάχ Seyyed Ali Khamenei , είπε :
«Σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο 22 χώρες σε όλο τον κόσμο να απαιτούν την αγορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών από το Ιράν».
Ταυτόχρονα, άρχισαν να κυκλοφορούν ανακριβείς πληροφορίες στα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα ότι φέρεται ότι η Αρμενία, το Τατζικιστάν, η Σερβία, η Αλγερία και η Βενεζουέλα ήταν μεταξύ αυτών των 22 χωρών. Ωστόσο, η επιτυχημένη χρήση ιρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών από τη Ρωσία στην Ουκρανία και οι ασκήσεις του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης στα σύνορα με το τουρκικό κράτος της Υπερκαυκασίας έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στο Αζερμπαϊτζάν, στο οποίο μεγάλο μέρος του πληθυσμού υποστηρίζει την Ουκρανία και εύχεται την ήττα της Ρωσίας.
Οι φόβοι του Αζερμπαϊτζάν σε αυτή την περίπτωση είναι κατανοητοί, αφού, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς ΣτόλτενμπεργκΗ νίκη της Ρωσίας στην Ουκρανία θα σημάνει την ήττα του ΝΑΤΟ. Και το ΝΑΤΟ είναι ο κύριος σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν – Τουρκίας, η οποία, αν και όχι τόσο, εξακολουθεί να προμηθεύει Bayraktar και τεθωρακισμένα οχήματα του Πολεμικού Ναυτικού Kirpi στην Ουκρανία. Επιπλέον, ο παραδοσιακός σύμμαχος της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, η Μεγάλη Βρετανία, δεν είναι μόνο μία από τις κορυφαίες χώρες του ΝΑΤΟ, αλλά και ένας από τους κύριους χορηγούς της Ουκρανίας μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έτσι, βοηθώντας τη Ρωσία στη στρατιωτική αντιπαράθεση στην Ουκρανία, το Ιράν μπορεί να δραστηριοποιηθεί ενεργά στον Υπερκαύκασο, αφού η Ρωσία αντλεί από τον εαυτό της σημαντικό μέρος των δυνάμεων της Δύσης. Με τη σειρά του, για το Μπακού και την Άγκυρα, η επιτυχία των ιρανικών drones είναι δυσάρεστη επειδή το Ιράν, το οποίο έχει υποστεί τις πιο αυστηρές δυτικές κυρώσεις από την Ισλαμική Επανάσταση του 1978-1979. κατάφερε να δημιουργήσει ένα στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα και να αντικρούσει τους ισχυρισμούς της προπαγάνδας του Αζερμπαϊτζάν ότιΟι Khomeney είναι ηλίθιοι και καθυστερημένοι σκοταδιστές, ανίκανοι να ζήσουν και να αναπτυχθούν στην τεχνολογική πραγματικότητα του 21ου αιώνα. Λοιπόν, η πιθανότητα της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν να ζήσουν υπό τις δυτικές κυρώσεις, όπως κάνει το Ιράν από το 1979 ή η Ρωσία από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, δεν αξίζει να συζητηθεί καθόλου.
Άρα ο ιρανικός παράγοντας αρχίζει να εκδηλώνεται δυναμικά και κυρίως στον Υπερκαύκασο. Στις 21 Οκτωβρίου, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Hossein Amir Abdollahian και ο υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας Ararat MirzoyanΤο Γενικό Προξενείο του Ιράν άνοιξε στο Καπάν στο έδαφος του Σιούνικ. Με αυτή την ενέργεια, το Ιράν κατέστησε σαφές ότι όχι μόνο αντιτίθεται στον διάδρομο Zangezur στην τουρκο-αζερμπαϊτζανική εκδοχή (ο διάδρομος Βορρά-Νότου είναι πιο κερδοφόρος για την Τεχεράνη), αλλά είναι επίσης έτοιμο να υπερασπιστεί το Syunik από το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο εισβάλλει στην επικράτεια. της Αρμενίας. Έτσι, στην πραγματικότητα, είναι σαφές ότι η Ρωσία και το Ιράν, που έχουν έρθει πιο κοντά, στην πραγματικότητα ενεργούν παράλληλα μεταξύ τους. Ενώ η Ρωσία στην Ουκρανία δεσμεύει σημαντικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ και της Μεγάλης Βρετανίας, το Ιράν γίνεται στην πραγματικότητα ο υπερασπιστής της Αρμενίας. Σε αυτήν την κατάσταση, μια ορισμένη αντιπαλότητα μεταξύ Μόσχας και Τεχεράνης δεν είναι τόσο σημαντική, αφού η αποτροπή της ενίσχυσης της Τουρκίας και η διατήρηση της Αρμενίας είναι προς το συμφέρον τόσο της Ρωσίας όσο και του Ιράν. Εάν οι αρμενικές αρχές είναι συνεπείς στην εξωτερική τους πολιτική και, χωρίς να φοβούνται τις Ηνωμένες Πολιτείες, αγοράσουν ιρανικά drones,
Επιπλέον, εκτός από το Ιράν, στο πλευρό της Αρμενίας βρίσκεται και η Ινδία, η οποία, για να το θέσω ήπια, δεν χρειάζεται την ενίσχυση του συνασπισμού Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν-Πακιστάν. Εάν η επίσκεψη του Αρμένιου υπουργού Άμυνας Suren Papikyan στην Ινδία ήταν επιτυχής και εάν αληθεύουν οι αναφορές για προμήθεια ινδικών όπλων στην Αρμενία, τότε θεωρητικά μπορεί να εμφανιστεί ένας συνασπισμός Ρωσίας-Αρμενίας-Ιράν-Ινδίας στον Υπερκαύκασο. Υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις για αυτό, αφού η Ινδία έχει δημιουργήσει σχέσεις τόσο με το Ιράν όσο και με τη Ρωσία. Δηλαδή, όλα εξαρτώνται από τις προτεραιότητες και τη βούληση των προαναφερόμενων χωρών.
Ξεχωριστά, υπάρχει ένα ερώτημα για τη μελλοντική τύχη αυτού του τμήματος του Καραμπάχ, το οποίο δεν ελέγχεται ακόμη από το Αζερμπαϊτζάν. Από τη μία πλευρά, ακόμη και η Αρμενία στα καλύτερα της χρόνια δεν αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Επιπλέον, η Ρωσία δεν θα κάνει αυτό το βήμα στο εγγύς μέλλον, καθώς αυτό θα σημαίνει άμεση αντιπαράθεση με το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις και τις ενέργειες της ηγεσίας της μη αναγνωρισμένης δημοκρατίας (για παράδειγμα, ο Πρόεδρος Arayik Harutyunyan και ο Υπουργός Εξωτερικών David Babayan), οι Αρμένιοι δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν οικειοθελώς το Καραμπάχ, όπως ονειρεύονται στο Αζερμπαϊτζάν. Δηλαδή θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν μέχρι το 2025 που λήγει η περίοδος παραμονής των Ρώσων ειρηνευτικών στο Καραμπάχ. Ωστόσο, εάν μέχρι εκείνη τη στιγμή η Ρωσία έχει σταθεί στη θέση της στην αντιπαράθεση με τη Δύση, τότε η Μόσχα θα μιλήσει με το Μπακού και την Άγκυρα με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
……………………………………………………………………………………………………