Οι διαδικασίες γύρω από την Αρμενία επιταχύνονται. Επιπλέον, όσο περισσότερο οι αρμενικές αρχές μιλούν για ειρήνη και αναλαμβάνουν ενέργειες για δήθεν εξομάλυνση των σχέσεων με το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία, τόσο αυξάνεται η όρεξη του Μπακού και της Άγκυρας και η κατάσταση στα σύνορα της δημοκρατίας γίνεται πιο τεταμένη.
Ο Hayk Khalatyan γράφει σχετικά στο άρθρο «The Threat of a New War Instead of an ‘Era of Peace’: Another Foreign Policy Failure of Pashinyan», που δημοσιεύτηκε στις 19 Οκτωβρίου από την VERELQ .
Είναι δύσκολο για έναν εξωτερικό παρατηρητή να καταλάβει τα μηνύματα που έρχονται από την ανώτατη ηγεσία της Αρμενίας. Από τη μία πλευρά, ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Αρμενίας, Armen Grigoryan , ο οποίος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαπραγματευτική διαδικασία με το Αζερμπαϊτζάν με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και της ΕΕ, διαβεβαιώνει ότι μια συνθήκη ειρήνης με το Μπακού θα υπογραφεί και τα σύνορα θα οριοθετηθούν μέχρι το τέλος του έτος.
Με τη σειρά του, ο πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν δηλώνει δημόσια ότι το Αζερμπαϊτζάν δημιουργεί πρόσχημα για μια νέα στρατιωτική επίθεση κατά της Αρμενίας.
«Το Αζερμπαϊτζάν αποδίδει στην Αρμενία τις παραβιάσεις του καθεστώτος κατάπαυσης του πυρός. Προφανώς, πρόκειται για τη δημιουργία προσχήματος για μια νέα στρατιωτική επίθεση κατά της Αρμενίας. Απαιτείται ένας μόνιμος διεθνής μηχανισμός για τη διατήρηση της εκεχειρίας και τη διασφάλιση της ασφάλειας των συνόρων». έγραψε ο Πασινιάν στο κοινωνικό δίκτυο.
Σε γενικές γραμμές, τις τελευταίες ημέρες, ο Αρμένιος πρωθυπουργός έχει αναπτύξει μια καταιγίδα δραστηριότητας στο Twitter (σε αντίθεση με το Facebook, τόσο αγαπητό του Πασινιάν), όπου προσπαθεί είτε να τα βγάλει πέρα με τις προτάσεις του στον Ιλχάμ Αλίεφ , είτε να δείξει στην παγκόσμια κοινότητα την επιθετική και μη εποικοδομητική θέση του Μπακού. Επιπλέον, συναντήθηκε προσωπικά με τον Αλίεφ πρόσφατα στην Πράγα με τη μεσολάβηση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ (οι επικεφαλής του Υπουργείου Εξωτερικών και του Συμβουλίου Ασφαλείας είχαν επίσης συνομιλίες με εκπροσώπους του Μπακού με τη μεσολάβηση των Η.Π.Α. και της ΕΕ).
Και ενώ φιλοδυτικοί πολιτικοί (ο Πασινιάν συναντιέται με πολλούς από αυτούς κάθε εβδομάδα στο πλαίσιο της εξωκοινοβουλευτικής του μορφής) και ειδικοί (στην Αρμενία – επιμ.), μαζί με εκπροσώπους της σημερινής κυβέρνησης, σχεδόν καθημερινά τραγουδούν επαίνους στη Δύση, η οποία φέρεται να περιόρισε την επιθετικότητα του Μπακού και οδηγεί σε ειρήνη με αρμενικούς όρους, και ταυτόχρονα καθιστούν τη Ρωσία έναν από τους κύριους εχθρούς της Αρμενίας, ακόμη και ειδικοί από το κέντρο Orbeli που εργάζονται για τις αρχές γράφουν ότι το Αζερμπαϊτζάν προετοιμάζει το έδαφος για μια νέα επίθεση εναντίον της Αρμενίας, αντλώντας αναλογίες με την κατάσταση πριν από την επίθεση του Σεπτεμβρίου.
Παρεμπιπτόντως, η δυναμική των παραβιάσεων της εκεχειρίας υποδηλώνει ότι για τον Αλίεφ, ούτε οι διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα των ΗΠΑ και της ΕΕ, ούτε καν οι παρατηρητές της ΕΕ στα σύνορα, είναι αποτρεπτικοί. Το Μπακού γνωρίζει καλά ότι στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας για την Ουκρανία, η αξία του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας για τα μέρη είναι πολύ μεγάλη για τη Μόσχα ή τις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον να αντέξουν οικονομικά να μπουν σε ανοιχτή σύγκρουση μαζί τους. Απόδειξη αυτού είναι η άρνηση της ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις κατά του Αζερμπαϊτζάν, κατ’ αναλογία με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, την οποία δήλωσε ευθέως στους Ευρωπαίους βουλευτές ο Ύπατος Αρμοστής της ΕΕ για τις Εξωτερικές Σχέσεις Josep Borrell.. Ή τη συνέχιση της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς το Αζερμπαϊτζάν και την άρνηση ανανέωσης της 907ης τροποποίησης, παρά τα επανειλημμένα γεγονότα της επίθεσης του Μπακού κατά της Αρμενίας και του Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ – εκδ.) τα τελευταία δύο χρόνια. Και ανεξάρτητα από το πόσο ο Μακρόν πείθει ότι δεν εξαρτάται με κανέναν τρόπο από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν, οι εταίροι του στην ΕΕ εξαρτώνται από αυτόν. Και η Τουρκία παραμένει σύμμαχος και εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως λέει ευθέως ένας από τους πιο φιλοαρμενικούς βουλευτές Frank Pallone σε συνέντευξή του στο PTA . Και η Γαλλία δεν είναι σε θέση τώρα (και δεν θα προσπαθήσει) να επιτύχει την επιβολή πανευρωπαϊκών κυρώσεων κατά του Αζερμπαϊτζάν. Άλλωστε δεν το πάει ούτε σε εθνικό επίπεδο.
Τώρα η Δύση ακολουθεί τον δρόμο της ελάχιστης αντίστασης, πιστεύοντας εύλογα, όπως το Μπακού, ότι η ειρήνη στην περιοχή μπορεί να εδραιωθεί μέσω μονομερών παραχωρήσεων από τις αρμενικές αρχές, υποδεικνύοντας ότι ο Πασινιάν και οι αρμενικές αρχές αναγνωρίζουν το Αρτσάχ ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν για να στερήσουν μόχλευση της Μόσχας στο Μπακού και εκδίωξη της Ρωσίας από την περιοχή του Νοτίου Καυκάσου, αυξάνοντας ταυτόχρονα την πίεση στο Ιράν σε όλη την περίμετρο των βόρειων συνόρων του.
Όμως, παρά όλα τα παραπάνω, ο Πασινιάν αποφάσισε να συνεχίσει να παίζει το παιχνίδι της Δύσης. Και ήδη οι εκπρόσωποι των αρχών, μαζί με την πελατεία τους, προωθούν την ιδέα στη συνείδηση του κοινού ότι για χάρη της σωτηρίας της Δημοκρατίας της Αρμενίας, το Αρτσάχ πρέπει να θυσιαστεί. Παραδοσιακά, οι αρχές, αντί να λύνουν προβλήματα, αναζητούν δικαιολογίες για τις υπάρχουσες και αναμενόμενες αποτυχίες τους, καθώς και για τους ένοχους, στους οποίους μπορούν να κατηγορήσουν την ανικανότητα και τα λάθη τους. Εν προκειμένω, ως αποδιοπομπαίος τράγος επιλέχθηκε η Ρωσία, η οποία τους τελευταίους μήνες προωθείται ενεργά από τα φιλοκυβερνητικά (εκτός από τα παραδοσιακά φιλοδυτικά) ΜΜΕ σε έναν από τους βασικούς εχθρούς της Αρμενίας. Την ίδια στιγμή, ο Πασινιάν και η ομάδα του δεν σκέφτονται καν τα πιθανά αντίποινα της Μόσχας, η οποία διαθέτει αρκετούς πολιτικούς και οικονομικούς μοχλούς για να επηρεάσει την κατάσταση στην Αρμενία.
Από αυτή την άποψη, είναι απαραίτητο να θυμηθούμε πώς κάποτε ο Πασινιάν και οι συνάδελφοί του ήταν σίγουροι ότι η διεθνής κοινότητα δεν θα επέτρεπε στην Τουρκία να γίνει συμβαλλόμενο μέρος στη σύγκρουση στην επίθεση του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας και του Αρτσάχ. Εξακολουθούν να είναι βέβαιοι ότι στη σύγκρουση μεταξύ της δημοκρατικής Αρμενίας και του αυταρχικού Αζερμπαϊτζάν, η Δύση θα ξεχάσει την πραγματική πολιτική και τα δικά της συμφέροντα στο όνομα των διακηρυγμένων δημοκρατικών αξιών. Ή πώς, αμέσως μετά τον πόλεμο, οι αρμενικές αρχές χάραξαν μονομερώς μια πορεία για μια «εποχή ειρήνης» με το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία, αγνοώντας πεισματικά όλες τις προειδοποιήσεις και αρνούμενοι να υπερασπιστούν τα σύνορα της δημοκρατίας ή ακόμα και απλώς να εκφράσουν τα γεγονότα της αντι-αντικειμενικής πολιτικής του Μπακού. Η αρμενική πολιτική, όπως μίλησε πρόσφατα ο πρώην Διαμεσολαβητής Arman Tatoyan. Και τώρα, έχοντας χάσει τόσο πολύτιμο χρόνο, προσπαθούν να αυξήσουν επειγόντως τις στρατιωτικές δαπάνες και να βρουν όπλα για τον αρμενικό στρατό. Και ακόμη και σε αυτό το θέμα, δεν τίθενται στο προσκήνιο τα εθνικά συμφέροντα της Αρμενίας και η διασφάλιση της ασφάλειάς της, αλλά η γνώμη των δυτικών εταίρων. Απόδειξη αυτού είναι η άρνηση συνεργασίας με το Ιράν στον στρατιωτικό τομέα ή η αγορά ιρανικών όπλων, παρόλο που η Τεχεράνη έχει δηλώσει δημόσια στην ανώτατη ηγεσία του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας ότι είναι απαράδεκτη η αλλαγή συνόρων στην περιοχή.
Ωστόσο, τώρα, ανήσυχοι για τη φιλοδυτική κλίση της Αρμενίας και την εμφάνιση Ευρωπαίων παρατηρητών (δηλαδή από χώρες του ΝΑΤΟ) στη γειτονική χώρα, Ιρανοί αξιωματούχοι λένε ήδη ότι «το Ιράν αντιτίθεται σε οποιαδήποτε ξένη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή του Καυκάσου υπό κάθε πρόσχημα και είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει τις τεράστιες δυνατότητές της για την επίλυση διαφορών μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας».
Όσο για τη Ρωσία, με την κακοσχεδιασμένη πολιτική της, έχει οδηγηθεί σε δύσκολη κατάσταση στην περιοχή συνολικά και στην Αρμενία ειδικότερα. Αρχικά, δεν απάντησε σωστά στην επιθετικότητα της αλληλουχίας Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν εναντίον του Αρτσάχ και της Αρμενίας, και στη συνέχεια υιοθέτησε μια ισότιμη προσέγγιση στον εσωτερικό πολιτικό αγώνα στην Αρμενία (σε αντίθεση με τη Δύση, η οποία υποστήριξε τον Πασινιάν με όλους τους πόρους της στις εκλογές). Αυτό εξασφάλισε την επανεκλογή του Nikol Pashinyan, παρά την καταστροφή στον πόλεμο των 44 ημερών, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν ότι η Ρωσία, χωρίς να ενισχύσει πραγματικά τη θέση της στο Αζερμπαϊτζάν, αντιμετωπίζει τώρα τον κίνδυνο να χάσει την Αρμενία ως σύμμαχο. Και τώρα η ικανότητα (και η επιθυμία) της Μόσχας να απαντήσει στις επιθετικές κινήσεις του Μπακού είναι ακόμη πιο περιορισμένη λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Και ήδη ο Πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας Sergey Kopyrkin λέει σε συνέντευξή του σε δημοσιογράφους ότι «στη σημερινή δύσκολη διεθνή κατάσταση, οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Αρμενίας δοκιμάζονται για ισχύ».
Με τη σειρά του, ο Ιλχάμ Αλίεφ δεν είναι ικανοποιημένος με τις παραχωρήσεις που είναι ήδη έτοιμος να κάνει ο Νικόλ Πασινιάν. Το Αρτσάχ δεν του αρκεί (εξάλλου, τονίζει τακτικά ότι οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν θα έχουν κανένα καθεστώς), εξακολουθεί να μην χάνει την ελπίδα του να πάρει το λεγόμενο «Διάδρομος Ζανγκεζούρ» , χρησιμοποιώντας την πλήρη υποστήριξη της συμμαχικής Τουρκίας σε αυτό και σε άλλα θέματα. Ταυτόχρονα, το Μπακού κάνει επιδέξια ελιγμούς μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, βάζοντάς τους μπροστά από μια επιλογή – πολιτικά, οικονομικά και ενεργειακά συμφέροντα στο Αζερμπαϊτζάν ή σύγκρουση με το Μπακού και την Άγκυρα λόγω της υποστήριξης του Ερεβάν. Ταυτόχρονα, εκβιάζει την Αρμενία και τη Ρωσία με τη Δύση με απειλή πολέμου, εάν τα αιτήματά του δεν ικανοποιηθούν από τις αρμενικές αρχές.
Και μέχρι στιγμής, μπορεί να ειπωθεί ότι ο Πασινιάν και η ομάδα του παραδοσιακά αποτυγχάνουν να λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Έχοντας χάσει τον πόλεμο το φθινόπωρο του 2020 και αναμενόμενα δεν κατάφερε να ανοίξει την «εποχή της ειρήνης» («απροσδόκητα» διαπιστώνοντας ότι «το τανγκό δεν το χορεύεις μόνος»), με τα βήματα και τις δηλώσεις του από τις 9 Νοεμβρίου 2020, έχει σταθερά πείσει τον Αλίεφ και τους ξένους εταίρους ότι δεν έχει «κόκκινες γραμμές» και η Αρμενία δεν είναι έτοιμη για νέο πόλεμο. Αυτό φυσικά στέρησε από το Μπακού την επιθυμία να κάνει συμβιβασμούς και ενέπνευσε τη σιγουριά ότι μέσω της δυναμικής πίεσης μπορεί κανείς να πάρει το μέγιστο από έναν τόσο βολικό για αυτούς ηγέτη επικεφαλής της Αρμενίας.
Και δεν είναι τυχαίο ότι ο γραμματέας Τύπου του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν , σχολιάζοντας τη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας-Τουρκίας, είπε ότι η κυβέρνηση της Αρμενίας έχει κάνει «καταπληκτικά βήματα που θα έπρεπε και η αρμενική διασπορά να υποστηρίξει.” «Ο Πασινιάν διεξάγει αυτή τη διαδικασία καλά, παρά την αντίθεση και την πίεση από τη διασπορά», είπε ο Καλίν στον αέρα του τουρκικού τηλεοπτικού καναλιού A Haber.
………………………………………………………………………………………