Δημάρατος: κατασυκοφαντημένος τον πανόπτη κύκλο του ήλιου καλώ!

Η ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΣΑΜΙΟΥ

ΕΚΑΣ ΟΙ ΒΕΒΗΛΟΙ

Η επιπόλαια ανάγνωση του κειμένου είναι ανεπιθύμητη.

Ευχαριστώ για την  κατανόηση, Νίκος Σάμιος

 ΔΗΜΑΡΑΤΟΣ

Ιστορικό μυθιστορηματάκι

Σπάρτη περί το 743 π.Χ.

 

Λακεδαιμονίων Πολιτεία

και τα εξής ο Λυκούργος αντίθετα προς τους άλλους Έλληνας εις την Σπάρτην ενομοθέτησεν. Ως γνωστόν, εις τας άλλας πόλεις οι άνθρωποι όσα δύνανται χρήματα κερδίζουν, άλλος μεν ως γεωργός, άλλος ως πλοίαρχος, άλλος ως έμπορος, άλλοι δε συντηρούνται από τας τέχνας. Εις την Σπάρτην όμως ο Λυκούργος απηγόρευσεν εις τους ελευθέρους πολίτας όλα τα είδη του χρηματισμού, ως μόνην δ’ εργασίαν των διέταξε να θεωρούν όσα εξασφαλίζουν την ελευθερίαν των πόλεων. Και πράγματι, προς τι να φροντίζουν περί πλούτου εκεί, όπου η υποχρέωσις να φέρουν όλοι ίσην μερίδα δια την τροφήν και ομοίως όλοι να ζουν έκαμεν ώστε να μη επιθυμούν χρήματα δια την καλοπέρασιν; Αλλά ουδέ δια τα ενδύματα πρέπει να κερδίζουν χρήματα· διότι στολισμός των είναι όχι τα πολυτελή φορέματα, αλλά τα εύρωστα σώματα. Δεν υπάρχει δε ανάγκη χρηματολογίας ουδέ δι’ έξοδα χάριν των συσκήνων· διότι τους σωματικούς κόπους προς ωφέλειαν των συντρόφων τούς έκαμεν εντιμοτέρους από πάσαν χρηματικήν δαπάνην, επειδή, όπως έδειξεν, εκείνο μεν είναι έργον της ψυχής, τούτο δε του πλούτου. Και εις τούτο όμως εμπόδισε με άδικα μέσα να κερδίζουν χρήματα· διότι πρώτον μεν τοιούτον ώρισε νόμισμα, του οποίου και δέκα μόνον μνων αξίας αν εις την οικίαν μετακομισθή, δεν θα μείνη απαρατήρητον ούτε από τους κυρίους ούτε από τους δούλους, επειδή και τόπον πολύν θα χρειασθή και άμαξαν προς μεταφοράν. Γίνεται δε έρευνα δια χρυσά και αργυρά νομίσματα και αν που ανακάλυψη τοιαύτα η έρευνα, τιμωρείται ο κάτοχός των. Προς τι λοιπόν να επιδιώκουν την απόκτησιν χρημάτων εκεί όπου η απόκτησίς των προξενεί περισσοτέρας λύπας παρά η χρησιμοποίησίς των ευχαρίστησιν;

Ξενοφώντος Λακεδαιμονίων Πολιτεία,. 7.1–7.6 Μτφρ. Α.Ν. Διαμαντόπουλος. (1937)

Ο «προδότης» Δημάρατος:

…τον πανόπτη κύκλο του ήλιου καλώ, ιδέστε με τι πάσχω… Κοιτάχτε με τι βάσανα κατασυκοφαντημένος τον αρίφνητο χρόνο παλεύω …

Στην κοιλάδα του Ευρώτα το 513 π.Χ.

Ο Λεωνίδας και η Γοργώ ευτυχισμένοι εγκατέλειψαν τον μικρό λόφο που είχε γύρω στα 200 μέτρα ύψος όπου εδώ βρισκόταν το πλέον εντυπωσιακό κτίσμα του Αμυκλαίου(1) θεού με τον κολοσσιαίο θρόνο για τον θεό Απόλλωνα, του οποίου το άγαλμα, που βρισκόταν στο κέντρο του, υπερέβαινε κατά πολύ σε ύψος το αρχιτεκτονικό οικοδόμημα, αφού έφθανε στα 14,5 μέτρα! Το επιβλητικό, μαρμάρινο και περίτεχνα διακοσμημένο κτίριο δημιούργημα του φημισμένου γλύπτη και αρχιτέκτονα Βαθυκλή από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας τους είχε αγαλλιάσει, όχι μόνο το άγαλμα, το διακοσμημένο κτίριο, ο κολοσσιαίος θρόνος του Απόλλωνα, αλλά μαζί με την φύση ολόκληρο το σύνολο.

Και ξαφνικά η Γοργώ βλέπει μπροστά της κάποιον …θεό( ; ) όχι 14,5 μέτρα ύψος, αλλά σε ανθρώπινο μέγεθος, από κερί, λες και ήταν κάποια φιγούρα της Madame Tussauds! Και σαν μην έφταναν όλα αυτά, από ψηλά ακούστηκε μια φωνή:

«Πολλές είναι οι μορφές που παίρνουν οι θεοί»

Ο Λεωνίδας κοιτάζοντας πονηρά την Γοργώ, πλησίασε μια ελιά, την ταρακούνησε και είπε:

« Που να δεις και την δικιά μου μορφή, όταν μου τρομάζεις την κοπέλα μου…»

και έπιασε τον Αριστόδημο την στιγμή που έπεφτε από τα κλαδιά της ελιάς που όπως ήταν καμουφλαρισμένος δύσκολα μπορούσε να τον αναγνωρίσει κανείς…

«Καλά, την άλλη φορά θα σας κοψοχολιάσουμε καλύτερα »

του είπε ο Δημάρατος,

«βοηθήστε τώρα να βγάλουμε το κερί από επάνω μου και να παίξουμε “απόρραξη”, την μπάλα που μας περιμένει στην ελιά την προσέξατε;»

(Στην απόρραξη έπρεπε να χτυπήσει κανείς τη μπάλα δυνατά στο χώμα και ύστερα να δεχτεί το πήδημα της μπάλας στο χέρι του και να ξαναχτυπήσει. Μετριόταν ο αριθμός των βημάτων-όπως και σήμερα στην καλαθοσφαίριση- και τελικά έπρεπε να μπει σε δοχείο. Χωρίς μεγάλη φαντασία θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν το μπάσκετ της αρχαιότητος)

Η Γοργώ χαμογελώντας πλησίασε τον Δημάρατο και του είπε:

“Εσύ θα γίνεις όπως λέει και το όνομα σου βασιλιάς αρεστός, αγαπητός στον λαό, εάν φυσικά είσαι προσεκτικός- γιατί μεταξύ μας, η όμορφη κοπέλα του Λεωτυχίδα σε θέλει, θα ήθελε πολύ να γίνει βασίλισσα-…πρόσεχε τους αυτούς, ο Λεωτυχίδας πολλές φορές συναντιέται τώρα τελευταία με τον Κλεομένη… “

και μετά αγκάλιασε τον Λεωνίδα και του ψιθύρισε στο αυτί:

“Για εμένα ο καλύτερος άνδρας δεν είναι

βασιλιάς, αλλά ξένοιαστος…εσύ…”

Ο Λεωνίδας χαμογέλασε και ξεκίνησαν το παιχνίδι.

Σπάρτη περί το 491 π.Χ.

Ο Κλεομένης πλησίασε τον Λεωτυχίδα και του είπε:

“Έχασες την γυναίκα σου, ο Δημάρατος είναι βασιλιάς και τα προνόμια μας κινδυνεύουν. Υπάρχει όμως κάποια εναλλακτική λύση. Θέλεις να την ακούσεις;”

Ο Λεωτυχίδας απάντησε:

“Φυσικά, δεν έχω άλλες επιλογές…”

Ο Κλεομένης με αυστηρό ύφος του είπε:

“Η εποχή της κατάκτησης της εξουσίας με ηρωισμούς έχει περάσει”…και δίχνοντας την χροθιά του συνέχισε:
“έτσι γίνεται πλέον η κατάκτηση της εξουσίας…”
“Δεν καταλαβαίνω”είπε ο Λεωτυχίδας,
“Με δωροδοκίες” απάντησε ο Κλεομένης,
“και με χρησμούς”.

Θέλει να δωροδοκήσει το μαντείο, πως, απόρησε και σκέφτηκε:

νόμισμα δέκα μόνον μνων αξίας αν εις την οικίαν μετακομισθή, δεν θα μείνη απαρατήρητον ούτε από τους κυρίους ούτε από τους δούλους, επειδή και τόπον πολύν θα χρειασθή και άμαξαν προς μεταφοράν. Γίνεται δε έρευνα δια χρυσά και αργυρά νομίσματα και αν που ανακάλυψη τοιαύτα η έρευνα, τιμωρείται ο κάτοχός των.

Ο Κλεομένης άνοιξε την γροθιά του και του έδειξε τους χρυσούς δαρεικούς* που κρατούσε σφικτά.

Μα τι στην ευχή, σκέφτηκε ο Λεωτυχίδας, η Κρυπτεία (2) δεν είχε αναφέρει τίποτα….

*Η αξία ενός δαρεικού είναι σήμερα 4950 ευρώ.

“Όχι, δεν είμαι προδότης”,του είπε ο Κλεομένης,
“Αλλά και ο Μέγας Βασιλιάς δεν είναι αχάριστος αλλά ευγνώμων. Δεν ξέχασε ότι όταν οι Σκύθες ζήτησαν να τους βοηθήσω στον πόλεμο εναντίον του, εγώ αρνήθηκα και για αυτόν τον λόγο έστειλε τους δαρεικούς για μας και για την Θεία Πρόνοια σε εμένα πριν ακόμα παραδόσω την βασιλεία στον Λεωνίδα….”(3)

Στην Σπάρτη λίγο αγότερα

ξέσπασε σκάνδαλο…Ο Δημάρατος έλεγαν δεν είναι νόμιμος βασιλιάς! Ο Κλεομένης παρουσιάστηκε στην αγορά και είπε:

“Εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε αλάνθαστοι. Ο Θεός όμως είναι. Για να μην γίνει αδικία, εστάλθηκαν άτομα να ρωτήσουν το Μαντείο των Δελφών αν ο Δημάρατος είναι πράγματι γιος του Αρίστωνος. Επέστρεψαν και δυστυχώς ο χρησμός της ξακουστής ιέρειας Περιάλλας είναι αρνητικός! Ομως, αυτός δεν φταίει σε τίποτα, δεν χρειάζεται να τον εξοστρακίσουμε, σωστό και νόμιμο είναι να αναλάβει τα καθήκοντα του ο Λεωτυχίδας…”

 

Αργότερα, κι ενώ είχε αναλάβει κάποιο αξίωμα επίβλεψης των γυμνοπαίδων ο Δημάρατος δέχτηκε την επίσκεψη ενός ακολούθου του Λεωτυχίδα ο οποίος των περιέπαιξε ρωτώντας τον πώς αισθάνεται ως απλός αξιωματούχος, ενώ στο παρελθόν είχε υπάρξει βασιλιάς. Πικραμένος ο Δημάρατος απάντησε ότι αυτός είχε ζήσει και σαν βασιλιάς και ως απλός αξιωματούχος και κατόπιν αποχώρησε με καλυμμένο το πρόσωπο για να μη τους βλέπει, παραπέμποντας έτσι στον τυφλό μάντη Τειρεσία, ο οποίος και αυτός είχε ζήσει δυο διαφορετικές ζωές, και εάν και τυφλός σε αντίθεση με την ιέρεια Περιάλλα πάντα την αλήθεια έλεγε…κατόπιν μίλησε με την μητέρα του, και πριν απογοητευμένος αποχωρήσει για την Ηλεία επισκέφτηκε τον ναό του Αμυλκαίου.

Δημάρατου μήνις

Μπροστά στον ναό του Αμυλκαίου (4), ο Δημάρατος βροντοφώναξε:

«το λέω απλά, μισώ όλους τους θεούς που είδαν καλό από μένα και αισχρά με βλάφτουν»*

και ξαφνικά, μια φωνή πίσω του διέσχισε τους αιθέρες:

“Παιδί μου, τα λόγια σου είναι ασέβεια, πάνω στον θυμό σου, παραβλέπεις ότι δεν είναι οι θεοί, αλλά οι υπηρέτες τους αυτοί που αισχρά μας βλάφτουν. Οι θεοί αναίτιοι.”
“Μητέρα,” απάντησε ο Δημάρατος,
“έχεις δίκιο. Ομως, απαιτώ από τον Απόλλωνα να τιμωρήσει τους ενόχους.”

Δυο σταγόνες βροχής έσταξαν πάνω στα φύλλα ενός υάκινθου που παροδόξως είχε φυτρώσει εκεί, και κύλησαν σαν δάκρυα πάνω στο πανάρχαιο λιτό, ξύλινο, ξόανο του Απόλλωνος που βρισκόταν δίπλα του ξεχασμένο και πεταμένο κοιτάζοντας προς τον Ταΰγετο λες και περίμενε κάποιον να ανέβει εκεί ψηλά…

 

*«πλ λόγ, τος πάντας χθαίρω θεούς» Προμηθέας Δεσμώτης, Αισχύλος.

Η αντίδραση του Απόλλωνος

…Στο τέλος καθώς δημιουργήθηκε αντιδικία για το θέμα αυτό, οι Σπαρτιάτες αποφάσισαν να ρωτήσουν το Μαντείο των Δελφών αν ο Δημάρατος ήταν πράγματι γιος του Αρίστωνος. Τότε λοιπόν ο Κλεομένης, που βέβαια αυτός προμελέτησε την προσφυγή αυτή στην Πυθία, εξασφάλισε τη συνεργασία του Κόβωνος, του γιου του Αριστοφάντου, που την εποχή εκείνη είχε τη μεγαλύτερη δύναμη στους Δελφούς, κι ο Κόβων πείθει την Περιάλλα την ιέρεια του Μαντείου να πει αυτά που ο Κλεομένης ήθελε να ειπωθούν. Έτσι λοιπόν η Πυθία, όταν οι απεσταλμένοι για χρησμό υπέβαλαν το ερώτημα, έβγαλε κρίση ότι ο Δημάρατος δεν ήταν γιός του Αρίστωνος. Αργότερα όμως ξεσκεπάστηκε (!) αυτή η μηχανορραφία κι ο Κόβων εξορίστηκε από τους Δελφούς και η ιέρεια του Μαντείου, η Περιάλλα, έχασε το αξίωμα της. Έτσι λοιπόν έγινε η εκθρόνιση του Δημάρατου. Κι ο Δημάρατος πήρε το δρόμο της εξορίας από τη Σπάρτη στους Πέρσες, εξαιτίας μια τέτοιας προσβολής.

Ηρόδοτος Ερατώ (6) 66

Και ο Κλεομένης;

Όταν έγινε γνωστό, ότι ο Κλεομένης είχε δωροδοκήσει το μαντείο, τον διέταξαν να γυρίσει πίσω, αλλά αυτός διέφυγε πρώτα στην Θεσσαλία και μετά στην Αρκαδία, όπου και ίδρυσε την Παν-Αρκαδική συμμαχία.
Οι Σπαρτιάτες τον κάλεσαν πάλι δίνοντας του υποσχέσεις, αλλά όταν έφθασε στην πόλη, ο λαός του επιτέθηκε, χτυπώντας τον στο κεφάλι, όπως ήταν το έθιμο. Ο Κλεομένης, καταντροπιασμένος αναγκάστηκε και έκανε „χαρακίρι“:

Δημάρατος μὲν δὴ κατὰ ἔχθος τὸ Κλεομένους καὶ οὐ σὺν τῷ δικαίῳ βασιλείας ἐπαύθη, Κλεομένην δὲ ὕστερον τούτων ἐπέλαβεν ἡ τελευτὴ μανέντα: ὡς γὰρ δὴ λάβετο ξίφους, τίτρωσκεν ατς ατν κα διεξει τ σμα παν κόπτων τε κα λυμαινόμενος.

Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησης

Ο φυγάς..

Ο Δημάρατος, θέλοντας να ακούσει ο ίδιος την αλήθεια, αποφάσισε –και το ανακοίνωσε στην Σπάρτη- να πάει στους Δελφούς. Αλλά, πήγε πρώτα στην Ηλεία, επειδή εκεί υπήρχε στην αρχαιότητα ο μεγάλος βωμός του Δία (4), (τη θέση του βωμού όρισε ο ίδιος ο Δίας, με κεραυνό που έριξε από τον Όλυμπο) και θυσίες στο βωμό αυτό προς τιμήν του Δία γίνονταν συνεχώς και όχι μόνο κατά τη διάρκεια των γιορτών. Αναφέρεται, μάλιστα, ότι την (19η) δεκάτη ενάτη ημέρα του μηνός Ελαφιώνος (τέλος Μαρτίου) οι μάντεις του ιερού έφερναν τη στάχτη από το βωμό της Εστίας, που βρισκόταν στο Πρυτανείο, και αφού την ανακάτευαν με νερό του ποταμού Αλφειού, έκαναν πηλό και επάλειφαν με αυτόν το βωμό. Μάλιστα, ο Παυσανίας διευκρινίζει ότι το ανακάτεμα της στάχτης γινότανμόνο με νερό του Αλφειού, ο οποίος θεωρείτο ως το πιο αγαπημένο ποτάμι του Δία.(Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού)

 

Και για του λόγου (μυθιστορήματος) το αληθές:

Η μητέρα του Δημάρατου:

Εγώ εσένα εφταμηνίτικο σε γέννησα και ο πατερά σου Αρίστων παραδέχτηκε πως επιπόλαια βγήκε απ’ το στόμα του η φράση (της αμφισβήτησης) Μην άκου λοιπόν άλλες ιστορίες για τη γέννηση σου, γιατί άκουσες την πιο αληθινή.

Αυτά λοιπόν του έλεγε η μητέρα του κι αυτός αφού έμαθε τα όσα ήθελε, πήρε τα χρειαζούμενα για το δρόμο και κίνησε για την Ηλεία, λέγοντας πως πορεύεται για τους Δελφούς τάχα για να πάρει χρησμό. Οι Λακεδαιμόνιοι όμως υποψιαστήκαν ότι ο Δημάρατος βάλθηκε να αποδράσει και τον καταδίωξαν. Ο Δημάρατος βρήκε τρόπο και πρόλαβε να περάσει απ’ την Ηλεία στη Ζάκυνθο. Στο κατόπι του όμως πέρασαν και οι Λακεδαιμόνιοι και του άρπαξαν τους υπηρέτες του. Αργότερα οι Ζακυνθινοί δεν συμφώνησαν στην έκδοσή του, έτσι από εκεί ο Δημάρατος μπόρεσε να περάσει στην Ασία στην αυλή του βασιλιά Δαρείου. Εκείνος τον δήχθηκε μεγαλοπρεπώς στο παλάτι του και του έδωσε και εκτάσεις γης και πολιτείες. Έτσι έφτασε ο Δημάρατος στην Ασία, ύστερα από περιπέτειες, ο άνθρωπος που τίμησε τη Σπάρτη με το βίο και τη λάμψη του στο πανελλήνιο με πολλά έργα και ιδέες.

Ηρόδοτος (6) Ερατώ 69-70

»Μεγάλη αδικία τον έγινε.
Ήταν του Αρίστωνος ο υιός. Αναίσχυντα
εδωροδόκησαν οι εχθροί του το μαντείον.
Και δεν τους έφθασε που τον εστέρησαν την βασιλεία,
αλλ’ όταν πια υπέκυψε, και το απεφάσισε
να ζήσει μ’ εγκαρτέρησιν ως ιδιώτης,
έπρεπ’ εμπρός και στον λαό να τον προσβάλουν,
έπρεπε δημοσία να τον ταπεινώσουν στην γιορτή.«

Δημάρατος, από ποίημα του Καβάφη

 

Το μυστικό της προπαρασκευής

 

Ο Δημάρατος, ο άνθρωπος που τίμησε τη Σπάρτη με το βίο και τη λάμψη του στο πανελλήνιο με πολλά έργα και ιδέες δεν είχε πολλές επιλογές και αποφάσισε να πάει στην Περσία, γνωρίζοντας ότι αυτή ήταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το Πανελλήνιο.

«Και η Τροία εκ των έσω έπεσε»σκέφτηκε.

Ο Δαρείος τον κοίταξε φιλικά και του είπε:

«Άνθρωπε, όποιος κι αν είσαι, απ’ όπου κι αν έρχεσαι, διότι γνώριζα ότι θα έλθεις, εγώ είμαι ο Δαρείος, που πήρα
την εξουσία για λογαριασμό των Περσών»

ο Δημάρατος του απήντησε:

«Άνθρωπε, που πήρες την εξουσία για λογαριασμό των Περσών, εγώ έχασα την εξουσία που είχα σαν βασιλιάς της Σπάρτης, από αδικία του Κλεομένη»

«Τα νέα φθάνουν γρήγορα στην Περσία, »του είπε ο Δαρείος,
«εάν δεν ήθελες να συναντήσεις την αδικία έπρεπε αγέννητος να μείνεις ή όταν γεννήθηκες αμέσως να πέθαινες. Τώρα που γίναμε ορατοί, πάντα σε κάποια στιγμή της ζωής μας κάνουμε γνωριμία μαζί της. Πάντως καλά έκανες και ήρθες εδώ. Ο Κύρος πάντα έλεγε ότι κάθε άνθρωπος του κόσμου έχει δικαίωμα παραμονής σε ένα κομμάτι γης. »

 

 

Ο Δημάρατος τον κοίταξε και αναλογίστηκε:

Αυτός ξέρει και σαγηνεύει. Είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το Πανελλήνιο.

Ο Δαρείος, λες και διάβασε τις σκέψεις του είπε

“Η Περσία έγινε μια ευνομούμενη και δίκαιη αυτοκρατορία, με αυτόνομες σατραπείες και όλα αυτό έγινε με την θέληση και την βοήθεια του Θεού, εάν δεν το ήθελε Αυτός δεν θα γινόταν· έτσι και εγώ δεν θα ήμουν αυτή την στιγμή Μέγας Βασιλιάς. Πάντα με βοηθούσε, και χάρις στους απεσταλμένους Του κατάφερα και νίκησα με τις πολύτιμες συμβουλές τους, τους Αιγύπτιους χωρίς σχεδόν καθόλου να υπάρχουν ανθρώπινες απώλειες.(5) Αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο Μέγας Βασιλιάς είναι η προσωποποίση του Θεού επί της γης. Στο Πανελλήνιο εσείς έχετε τους φιλοσόφους σας, εμείς έχουμε τους δικούς μας επιστήμονες, τους Μάγους. Αυτοί δεν βρίσκονται στην αγορά της πόλης αλλά πάντα δίπλα μου, πιστοί σύμβουλοι που φροντίζουν ο λαός να έχει αίσθημα δικαίου, και ευσέβεια.”

Ο Δημάρατος κατάλαβε, πλησίαζε αναπόφευκτα η μεγάλη στιγμή της σύγκρουσης δυο κορυφαίων αλλά διαφορετικών πολιτισμών. Από την μία ο Ελληνικός πολιτισμός με την ατομική ελευθερία, τους ανθρώπινους νόμους, τους πολίτες να αγαπούν τους θεούς τους αλλά δίχως να τους κάνουν αρχηγούς των Κρατών τους, και από την άλλη ο Περσικός πολιτισμός με έναν άρχοντα και ηγεμόνα θεοποιημένο που τον προσκυνούσαν όλοι. Η ειδοποιός διαφορά ήταν τεράστια. Ο κίνδυνος της Ελληνικής αυτοκρατορίας του πνεύματος ήταν ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την αχανή Περσική αυτοκρατορία. Ο Δαρείος ήξερε ότι στην φύση επικρατεί ο ισχυρότερος κυνηγώντας και σκοτώνοντας τους αντιπάλους του. Το ίδιο ισχύει και για τον πολιτισμό.

 

 

“Αρκετά είπαμε για σήμερα,”

 

είπε ο Δαρείος

“θα φροντίσουν πάντες να μη σου λείψει τίποτα.

Σε χαιρετώ, θα τα ξαναπούμε σύντομα.”

Μετά από αυτή την συζήτηση του έφεραν την φαρέτρα του γεμάτη βέλη και ο Δαρείος πήγε στο κυνήγι του λιονταριού.

Γνώριζε πολύ καλά την συμβολική αξία που έχει το κυνήγι, για αυτό και η απεικόνιση που έφερε το αρχαίο περσικό νόμισμα ο δαρεικός (τοξότης), δεν είναι κάποιος τυχαίος τοξότης, αλλά ο ίδιος ο Δαρείος στο κυνήγι του λιονταριού.

 

Μετά από μερικές μέρες ο Δαρείος κάλεσε τον Δημάρατο και του είπε:

“Φιλοξενούμενε, δύσκολοι καιροί έρχονται. Η Περσία πρέπει να τιμωρήσει την Αθήνα, που είχε την αναίδεια να μας προσβάλει φτάνοντας –πριν τους απωθήσουμε- με τον στρατό μέχρι τις Σάρδεις, και να ενώσει τις πόλεις σε ένα ενιαίο κράτος. Φυσικά, αυτό θα γίνει με ελάχιστες ανθρώπινες απώλειες.”

Ο Δημάρατος κατάλαβε. Ο Δαρείος θα ξεκινούσε πόλεμο πριν οι Μακεδόνες ετοιμάσουν αξιόλογο στράτευμα και την στιγμή που υπήρχαν διαφορές μεταξύ Αθηνών-Σπάρτης. Πως θα τολμούσε κάτι τέτοιο και χωρίς μεγάλες ανθρώπινες απώλειες, η Αθήνα είχε εξαιρετικό στράτευμα και η Σπάρτη ήταν το στρατιωτικό υπερόπλο της Ελλάδος…

“Κάθε πόλεμος χρειάζεται άρτια προετοιμασία”συνέχισε ο Δαρείος,
“για αυτό σου γνωρίζω τον ανιψιό μου Μαρδόνιο.”
“Χαίρε Δημάρατε, και εκτός από αυτά, οι Αθηναίοι βοήθησαν τους Ίωνες να επαναστατήσουν.Βέβαια, κάποτε οι Παναχαιοί κατέστρεψαν την Τροία και κανείς δεν πήρε εκδίκηση. Τώρα θα το κάνουμε εμείς…”

είπε ο Μαρδόνιος.

“Ξεχνάς το τέλος του (επίσης στρατηγού) Έκτορα” σκέφτηκε ο Δημάρατος…(6)
“Μην ανησυχείς, κανείς από τους δικούς σου στην Σπάρτη δεν θα πάθει τίποτα.”

Προσπάθησε να καθησυχάσει τον Δημάρατο ο Δαρείος.

“Πως θα γίνει αυτό;”

Ρώτησε σαστισμένος ο Δημάρατος.

“Όταν οι απεσταλμένοι μας πήγαν αφιερώματα στους Δελφούς, φρόντισαν και έμαθαν σε ποιες θρησκευτικές εορτές οι Σπαρτιάτες δεν πολεμάνε, αυτήν ακριβώς την ημερομηνία θα πολεμήσουμε τους Αθηναίους.”*

Του απάντησε ο Δαρείος

Ο Δημάρατος θυμήθηκε ότι ξεσκεπάστηκε η μηχανορραφία εναντίον του κι ο Κόβων εξορίστηκε από τους Δελφούς και η ιέρεια του Μαντείου, η Περιάλλα, έχασε το αξίωμα της. Έπρεπε να περάσουν στην Σπάρτη κάποιον του χεριού τους, να τον καθαιρέσουν.

“Στον κόρφο της χώρας μου φωλιάζουν τώρα ηγέτες προδότες” σκέφτηκε.

“Και για να σου αποδείξω ότι αλήθεια λέω,”

συνέχισε ο Δαρείος,

“δεν θα πειράξω την Σπάρτη, άκουσε τι προσεύχεται ο Αρισταγόρας. Πέστα οινοχόε…:”

Ηρόδοτος 5,105,1-2:

“ὦ Ζεῦ, ἐκγενέσθαι μοι Ἀθηναίους τίσασθαι”, (Ζεύς, άσε με να εκδικηθώ τους Αθηναίους)

εἴπαντα δὲ ταῦτα προστάξαι ἑνὶ τῶν θεραπόντων δείπνου προκειμένου αὐτῷ ἐς τρὶς ἑκάστοτε εἰπεῖν

“δέσποτα, μέμνεο τῶν Ἀθηναίων.”

“Δέσποτα, λέει, λυπήσου τους Αθηναίους. Μόνο τους Αθηναίους. Κατάλαβες;”

Ο Δημάρατος πάγωσε. Τον γνώριζε.

Ο Αρισταγόρας ήταν αυτός που είχε συναντηθεί στην Σπάρτη με τον Κλεομένη…

“Δεν είναι μόνο οι ηγέτες προδότες στην χώρα μου” σκέφτηκε

και είδε άλλον έναν αξιωματούχο των Περσών, τον παλιό ηγεμόνα των Αθηνών, τον Ιππία.

Πριν την μάχη του Μαραθώνα

“Ο μεγαλύτερος κίνδυνος κίνδυνος για την Ελλάδα είναι ο φιλόδοξος Μαρδόνιος που είναι ανιψιός του Δαρείου αλλά και γαμπρός του “σκέφτηκε ο Δημάρατος.

Ο Δημάρατος πήγε στον Δαρείο και του είπε:

“Περίεργα συμπεριφέρονται οι Ιωνες στην Περσική επικράτεια, έχεις έμπιστους στρατηγούς στην ενδοχώρα;”

Ο Μαρδόνιος ανακλήθηκε από τον Δαρείο, ο οποίος έστειλε τον Δάτη και τον Αρταφέρνη να καταλάβουν την Ελλάδα. Οι εκστρατεία τους τελικά έληξε με την ταπεινωτική ήττα τους στον Μαραθώνα….

*Και όντως στην μάχη του Μαραθώνα λόγω θρησκευτικής εορτής έφτασαν οι Σπαρτιάτες αργότερα, όπως δεν έλαβαν μέρος δέκα χρόνια αργότερα για τους ίδιους λόγους – με λαμπρή εξαίρεση τον Λεωνίδα και τους ακολούθους του- και στην μάχη των Θερμοπυλών. Σύμπτωση;

Ηρόδοτος Ἱστοριῶν ἕκτη ἐπιγραφομένη Ἐρατώ:

Ιστορικό κείμενο

120

Λακεδαιμονίων δὲ ἧκον ἐς τὰς Ἀθήνας δισχίλιοι μετὰ τὴν πανσέληνον, ἔχοντες σπουδὴν πολλὴν καταλαβεῖν, οὕτω ὥστε τριταῖοι ἐκ Σπάρτης ἐγένοντο ἐν τῇ Ἀττικῇ. ὕστεροι δὲ ἀπικόμενοι τῆς συμβολῆς ἱμείροντο ὅμως θεήσασθαι τοὺς Μήδους· λθόντες δς τν Μαραθναθεήσαντο. μετ δ ανέοντες θηναίους κα τργον ατν παλλάσσοντο πίσω.

 


 

 

συνεχίζεται εδώ…

 

 

 

 

 

Νίκος Σάμιος

 

 

 

 

(1)

.Σχεδιαστική πρόταση αναπαράστασης του θρόνου του Απόλλωνα στο Αμυκλαίο,με το ξόανο του θεού τοποθετημένο στο κέντρο της κατασκευής.Από τον Χέλμουτ Πρίκνερ (1992) 2. Μαρμάρινη κονσόλα του θρόνου στην οποία συνδυάζονται ιωνικά στοιχεία με δωρικά 3. Τμήμα της μαρμάρινης σίμης (κορνίζας) του θρόνου με φυτικό διάκοσμο 4. Τεράστιο λεοντοπόδαρο που αποδεικνύει ότι ο θρόνος είχε πράγματι τη μορφή καθίσματος.(Το γλυπτό που βρίσκεται επάνω από το λεοντοπόδαρο είναι μεταγενέστερο.) 5. Η εκκλησία του Προφήτη Ηλία (της βυζαντινής εποχής) στην οποία φαίνονται καθαρά τα ενσωματωμένα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του θρόνου, μεταξύ των οποίων και το τεράστιο κατώφλι

Πηγή ΤΟ ΒΗΜΑ

 

(2)Η ΚΡΥΠΤΕΙΑ (Η μυστική υπηρεσία της Σπάρτης)

«Κρυπτεία» στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει η κρυφή, άρα μυστική (εννοείται υπηρεσία) και «ξενηλασία» = η απέλαση των ξένων, άρα η «κρυπτεία» και η «ξενηλασία» δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ο,τι είναι σήμερα οι λεγόμενες μυστικές υπηρεσίες των κρατών και οι απελάσεις των ξένων για κατασκοπευτικούς και άλλους λόγους.

Ήταν αυτή περίπου: οι επικεφαλής των νέων έστελναν κάθε τόσο τους πιο έξυπνους στην ύπαιθρο, κάθε φορά σε άλλο μέρος, οπλισμένους με εγχειρίδια και εφοδιασμένους με την απαραίτητη τροφή και τίποτε άλλο. Κι αυτοί την ημέρα σκορπίζονταν σε κρυφούς τόπους, όπου κρύβονταν και αναπαύονταν, τη νύχτα, όμως, κατέβαιναν στους δρόμους κι όποιον από τους εχθρούς τον έπιαναν, τον έσφαζαν και για τους ξένους υπήρχαν οι απελάσεις, η λεγόμενη«ξενηλασία».

(3)

ΟΙ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ

ΕΥΡΥΠΟΝΤΙΔΕΣ

Ευρυπών 895 – 865 υιός Προκλέους
Πρύτανις 865 – 835 υιός Ευρυπώντος
Πολυδέκτης 835 – 805 υιός Πρυτάνιδα
Εύνομος 805 – 775 υιός Πολυδέκτη
Χάριλλος 775 – 750 υιός Ευνόμου
Νίκανδρος 750 – 720 υιός Χαρίλλου
Θεόπομπος 720 – 675 υιός Νικάνδρου
Αναξανδρίδας 675 – 660 υιός Θεοπόμπου
Αρχίδαμος Α’ 660 – 645 υιός Αναξανδρίδα
Αναξίλας 645 – 625 υιός Αρχιδάμου Α’
Λεωτυχίδας Α’ 625 – 600 υιός Αναξίλα
Ιπποκρατίδας 600 – 575 υιός Λεωτυχίδα Α’
Αγασικλής 575 – 550 υιός Ιπποκρατίδα
Αρίστων 550 – 515 υιός Αγασικλή
Δημάρατος 515 – 491 υιός Αρίστωνος
Λεωτυχίδας Β’ 491 – 469 δισέγγονος Ιπποκρατίδα

ΑΓΙΑΔΕΣ

Ευρυσθένης Χ – 930
‘Αγις Α’ 930 – 900 υιός Ευρυσθένη
Εχέστρατος 900 – 870 υιός ‘Αγι Α’
Λεοβώτας 870 – 840 υιός Εχέστρατου
Δόρυσσος 840 – 815 υιός Λεοβώτα
Αγησίλαος Α’ 815 – 786 υιός Δόρυσσου
Αρχέλαος 786 – 760 υιός Αγησίλαου Α’
Τήλεκλος 760 – 740 υιός Αρχέλαου
Αλκαμένης 740 – 700 υιός Τήλεκλου
Πολύδωρος 700 – 665 υιός Αλκαμένη
Ευρυκράτης 665 – 640 υιός Πολύδωρου
Αναξανδρίδας Α’ 640 – 615 υιός Ευρυκράτη
Ευρυκρατίδας 615 – 590 υιός Αναξανδρίδα
Λέων 590 – 560 υιός Ευρυκρατίδα
Αναξανδρίδας Β’ 560 – 520 υιός Λέοντα
Κλεομένης Α’ 520 – 490 υιός Αναξανδρίδα
Λεωνίδας Α’ 490 – 480 υιός Αναξανδρίδα

(4) από την Αρχαϊκή εποχή το Αμυκλαίον θα αποτελεί σημαντικό πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της Σπάρτης, η οποία επιπλέον καθιερώνει τα Υακίνθια, εορτή που τελείται στο ιερό και συμβολίζει την πολιτική συμφιλίωση της δωρικής Σπάρτης, όπως εκφράζεται με τον Απόλλωνα, με τον προδωρικό πληθυσμό των Αμυκλών, που εκπροσωπείται από τον Υάκινθο. Παράλληλα στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. καλούν τον Βαθυκλή για να οικοδομήσει τον θρόνο.

Το βέβαιον είναι ότι το άγαλμα προϋπήρχε στη θέση αυτή τουλάχιστον μισό αιώνα προτού κατασκευαστεί ο θρόνος. Στην ουσία ήταν ένα ξύλινο ξόανο σε μορφή κίονα, επενδυμένο με μεταλλικά ελάσματα και με πρόσωπο επιχρυσωμένο. Το ίδιο έχει χαθεί- και λόγω του ευπαθούς υλικού του-, σώζεται, όμως, όπως λέει ο κ. Δεληβορριάς, η εγκοπή του βάθρου μέσα στην οποία ήταν προσαρμοσμένο το κεντρικό ξύλο του ξοάνου. Πού «κοιτούσε»; Προς τον Ταΰγετο, προς τα δυτικά δηλαδή, ενώ μέσα στο βάθρο του ήταν ο τάφος του Υακίνθου, όπου κατά την πρώτη ημέρα των Υακινθίων γίνονταν σπονδές

Πολύ νωρίς,από τις αρχές του 19ου αιώνα,εκδηλώθηκε το ενδιαφέρον για το Αμυκλαίον,χάριν της ανάγνωσης του Παυσανία,ενώ πρώτος ανασκαφέας του ιερού ήταν ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσούντας το 1889-90,ο οποίος αποκάλυψε κτιστό ανάλημμα και τον περίβολο του ναού.Η ανασκαφή συνεχίστηκε το 1904 από τον Φουρτβέγκλερ και τον αρχιτέκτονα Φίχτερ και το 1907 από τον Α.Σκιά,ο οποίος μετακινώντας την εκκλησία της Αγίας Κυριακής εντόπισε ότι ο θρόνος βρισκόταν ακριβώς από κάτω.Το 1924 ακολούθησαν έρευνες από τον Ε.Βuschor και τον W. von Μassow, οι οποίοι επιβεβαίωσαν τη λατρεία στον χώρο από τη Μυκηναϊκή εποχή.

Ενδιαφέρον όμως έχει η προσέγγιση κάθε μελετητή στη μορφή του ιερού. Αλλοι τοποθετούν το ξόανο εντός του θρόνου και άλλοι το ανεβάζουν επάνω του.Αλλοι θεωρούν ότι ξόανο και θρόνος έχουν το ίδιο ύψος,ενώ όλοι αναπτύσσουν τον διάκοσμο με διαφορετικό τρόπο.Παρ΄ όλα αυτά,αξίζει να αναφερθεί ότι σε όλες τις σχεδιαστικές αναπαραστάσεις δεσπόζει η ιδέα του καθίσματος.

Πηγή:ΤΟ ΒΗΜΑ, ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ | Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2009
(4)

Η ολοκληρωτική καταστροφή του πιθανότατα έγινε στα χρόνια του Θεοδοσίου Α΄, ο οποίος κατάργησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, και στα χρόνια του εγγονού του, Θεοδοσίου Β΄.

 

(5) Οι Πέρσες νίκησαν στην μάχη τους Αιγυπτίους διότι έβαλαν μπροστά στο στράτευμα γάτες. Οι Αιγύπτιοι για τους οποίους οι γάτες ήταν ιερό ζώο, θεά, δεν πολέμησαν.

(6) Στην μάχη των Πλαταιών ένας Σπαρτιάτης, ο Αρίμνηστος, εντόπισε τον Μαρδόνιο πάνω στο άλογο του και τον σκότωσε· το πτώμα του δέθηκε πίσω από ένα άλογο και σερνόταν μπροστά στους εχθρούς-όπως στη σκηνή της Ιλιάδος το πτώμα του Έκτορα σερνόταν από τον Αχιλλέα.

 

Αφήστε μια απάντηση